طب پیشگیری

مقدمه: مایت‌های گرد و غبار از عوامل مؤثر در بروز بیماری‌های تنفسی همچون آسم و التهاب مجاری تنفسی در دنیا محسوب می‌شوند. در شهر حاجی‌آباد به دلیل آب و هوای معتدل شرایط زیستی بسیار مناسبی برای رشد و تکثیر این بندپایان در اماکن عمومی فراهم می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت آلودگی مهد کودک‌های شهر حاجی‌آباد به مایت‌های گرد و غبار انجام شد.

روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی - مقطعی انجام شد. جامعه مورد بررسی شامل دو باب مهدکودک شهر حاجی‌آباد بود که به روش تصادفی انتخاب شدند. نمونه‌های مایت با استفاده از جارو برقی جمع‌آوری شد. نمونه‌های جمع‌آوری شده به آزمایشگاه منتقل شدند. سپس نمونه‌های گرد و غبار در اسید لاکتیک ۸۵% جوشانده و شفاف سازی شدند و مایت‌های موجود بر سطح فوقانی سوسپانسیون با استفاده از سوزن حشره شناسی جداسازی شدند. مایت‌ها بر روی لام مونته و پس از خشک شدن بر اساس ویژگی‌های مرفولوژیک و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند.

نتایج: در این مطالعه، در مجموع ۴۸۲ مایت جمع‌آوری و تشخیص داده شدند. مایت‌های جمع‌آوری شده بر اساس صفات مرفولوژیک در ۵  گونه طبقه‌بندی شدند که عبارتند از: درماتوفاگوئیدس پترونیسینوس (۲۳/۳۴%)، درماتوفاگوئیدس فارینه (۱۸/۲۷%)، درماتوفاگوئیدس ایوانسی (۲۷/۲۱%)، کلیتئوس مالاسنسیس (۲۴/۱۲%) و اورنیتونیسوس باکوتی (۹۸/۴%). در این مطالعه درماتوفاگوئیدس پترونیسینوس به عنوان گونه غالب با انتشار وسیع از تمامی  مهد کودک های مورد مطالعه جمع‌آوری گردید. 

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، مهدکودک های شهر حاجی‌آباد به بیش از یک گونه مایت گرد و غبار آلوده هستند. رعایت بهداشت محیط در مهدکودک ها می‌تواند نقش مهمی در کنترل جمعیت مایت‌ها و پیشگیری از بیماری‌های تنفسی در این شهر داشته باشد.

مقدمه: مالاریا یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی دنیا محسوب می‌شود. در ایران نیز مالاریا به عنوان مهمترین بیماری منتقله بوسیله پشه‌ها در جنوب و جنوب‌شرقی کشور به ویژه در استان هرمزگان شناخته شده است. شهرستان بندرلنگه جزء کانونهای بیماری مالاریا در جنوب ایران محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت کنترل ناقلین مالاریا به عنوان یک استراتژی مهم برای پیشگیری از بیماری، این مطالعه با هدف تعیین وضعیت انتشار پشه‌های آنوفل در شهرستان بندرلنگه انجام شد.

روش‌کار: این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی بود که در سال ۱۳۹۳ انجام شد. لاروهای آنوفل با استفاده از ملاقه و به روش استاندارد جمع‌آوری شدند. نمونه‌های جمع‌آ‌وری شده در لوله‌های آزمایش حاوی لاکتوفل، کنسرو و به آزمایشگاه منتقل شدند. لاروها بر روی لام مونته و پس از خشک شدن بر اساس ویژگی های مرفولوژیک و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر تعیین هویت شدند.

نتایج: در این مطالعه، در مجموع ۷۱۰ لارو آنوفل جمع‌آوری و تشخیص داده شدند. آنوفل‌های جمع‌آوری شده بر اساس صفات مرفولوژیک در ۵ گونه طبقه‌بندی شدند که عبارتند از: آنوفل استفنسی (۱۸/۳۷%)، آنوفل دتالی (۵۳/۳۲%)، آنوفل سوپرپیکتوس (۹۷/۲۱%)، آنوفل تورخدای (۶۲/۶%) و آنوفل تورخدای (۷/۱%). در این مطالعه آنوفل استفنسی ناقل اصلی مالاریا در مناطق جنوبی ایران، به عنوان گونه غالب با انتشار وسیع از تمامی نواحی مورد مطالعه جمع‌آوری گردید.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، ۳ گونه پشه ناقل مالاریا در شهرستان بندرلنگه فعالیت دارند. کنترل تلفیقی ناقلین با هدف کاهش جمعیت این گونه‌ها می‌تواند نقش مهمی در موفقیت برنامه حذف مالاریا در این شهرستان داشته باشد.

هدف: عقرب گزیدگی یکی از مشکلات بهداشت و پزشکی است که در مواردی می تواند سبب مرگ انسان شود. این مطالعه با هدف تعیین برخی جنبه­های اپیدمیولوژیک و شناسایی گونه های مختلف عقرب در شهرستان باشت انجام گرفت.
روش‌ها: در این مطالعه توصیفی داده های اپیدمیولوژیکی موارد عقرب گزیدگی از پرونده های موجود در مرکز بهداشت شهرستان باشت طی سال های ۱۳۹۰ الی۱۳۹۶ استخراج گردید. همچنین در نیمه اول سال ۱۴۰۱ از عقرب های شهرستان باشت استان کهکیلویه و بویر احمد نمونه برداری گردید. نمونه های جمع آوری شده به آزمایشگاه گروه حشره شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز منتقل و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند.
نتایج: تعداد ۱۰۳ عقرب از چهار گونه مزوبوتوس اپئوس (Mesobuthus eupeus)، آندرکتانوس کراسیکودا (Androctonus crassicauda ) و همیسکورپیوس لپتروس (Hemiscorpius lepturus) بود. یشترین و کمترین فراوانی گونه ها به ترتیب Mesobuthus eupeus و Scorpio maurus بودند. نتایج این مطالعه نشان داد شیوع عقرب‌گزیدگی در مردان نسبت به زنان بیشتر است. سنین ۱۰ تا ۲۹ سال در مردان به عنوان جمعیت‌پرخطر شناخته می‌شوند. همچنین ارتباط آماری معنی داری بین عقرب گزیدگی و فصل تابستان مشاهده گردید.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه وضعیت هشدار بهداشتی و پزشکی را در منطقه نشان می دهد. با توجه به شیوع بالای عقرب گزیدگی و وجود عقرب های بسیار خطرناک در این منطقه در فصول گرم ، آموزش بهداشت در مورد راهکارهای پیشگیری از گزش و اقدامات پس از گزش به ساکنان منطقه ضروری به نظر می رسد.