طب پیشگیری

مقدمه: مالاریا یکی از مهمترین بیماریهای منتقله بوسیله پشه‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا محسوب می‌شود. در ایران نیز مالاریا به عنوان مهمترین مشکل بهداشتی در جنوب و جنوب شرقی کشور به ویژه در مناطق شرقی استان هرمزگان شناخته شده است. شهرستان سیریک جزء کانون‌های بیماری مالاریا در جنوب ایران محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت پشه‌های آنوفل در انتقال بیماری مالاریا و کنترل ناقلین به عنوان یک استراتژی جهت برای پیشگیری از این بیماری، این مطالعه با هدف بررسی فون و وضعیت انتشار پشه‌های آنوفل در شهرستان سیریک انجام شد.

روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی - مقطعی بود که در سال 1393 انجام شد. لاروهای آنوفل با استفاده از ملاقه و به روش استاندارد جمع‌آوری شدند. نمونه‌های جمع‌آوری شده در لوله‌های آزمایش حاوی لاکتوفل، کنسرو و به آزمایشگاه منتقل شدند. لاروها بر روی لام مونته و پس از خشک شدن بر اساس ویژگی‌های مرفولوژیک و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر تعیین هویت شدند.

نتایج: در این مطالعه در مجموع 532 لارو آنوفل جمع‌آوری و تشخیص داده شد. آنوفل‌های جمع‌آوری شده بر اساس صفات مرفولوژیک در 6 گونه طبقه‌بندی شدند که عبارتند از: آنوفل دتالی (32/29%)، آنوفل استفنسی (31/23%)، آنوفل مغولنسیس (55%22)، آنوفل سوپرپیکتوس (53/10%)،  آنوفل کولیسی فاسیس (96/9%) و آنوفل تورخدای (33/4%). در این مطالعه آنوفل دتالی یکی از ناقلین اصلی مالاریا، به عنوان گونه غالب با انتشار وسیع از تمامی مناطق مورد مطالعه جمع‌آوری گردید. همچنین آنوفل مغولنسیس به عنوان گونه غالب از منطقه کوهستانی گزارش گردید.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، پشه‌های آنوفل ناقل مالاریا در شهرستان سیریک دارای غنای گونه‌ای و انتشار زیادی هستند. به طوری که از 8 گونه ناقل مالاریا در کشور، 4 گونه در این منطقه فعالیت دارند و کاهش جمعیت این گونه‌ها می‌تواند نقش مهمی در موفقیت برنامه حذف مالاریا در این شهرستان داشته باشد.