دوره 10، شماره 1 - ( بهار 1402 )                   جلد 10 شماره 1 صفحات 97-88 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Tarivardi M, Eskandari Neseb J, Rahmati M B, Mohammadian M, Hosseini Teshnizi S, Shahrokhi P et al . The Evaluation of Lung Computed Tomography Findings and Their Associated Factors in Children Under the Age of 18. J Prevent Med 2023; 10 (1) :88-97
URL: http://jpm.hums.ac.ir/article-1-652-fa.html
تاری وردی مرجان، اسکندری نسب جواد، رحتی محمد باقر، محمدیان مریم، حسینی تشنیزی سعید، شاهرخی پژمان و همکاران.. بررسی یافته‌های سی‌تی‌اسکن ریه و عوامل مرتبط با آن در کودکان زیر 18 سال مبتلا به کووید-19. طب پیشگیری. 1402; 10 (1) :88-97

URL: http://jpm.hums.ac.ir/article-1-652-fa.html

بررسی یافته‌های سی‌تی‌اسکن ریه و عوامل مرتبط با آن در کودکان زیر 18 سال مبتلا به کووید-19
مرجان تاری وردی1 ، جواد اسکندری نسب2 ، محمد باقر رحتی1 ، مریم محمدیان1 ، سعید حسینی تشنیزی3 ، پژمان شاهرخی4 ، محمد تمدن دار* 5
1- مرکز توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان کودکان، دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران.
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران.
3- گروه آموزش پزشکی اجتماعی، دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران.
4- گروه داخلی، دانشکده پزشکی، بیمارستان شهید محمدی، دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران.
5- مرکز توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان شهید محمدی، دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران.
واژه‌های کلیدی: کووید-19‌، کودکان، درگیری ریه، سی‌تی‌اسکن قفسه سینه
متن کامل [PDF 3081 kb]   (1021 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1437 مشاهده)
متن کامل:   (3674 مشاهده)
مقدمه
در دسامبر سال 2019 یک پنومونی ویروسی در ووهان چین شایع شد که پس از آن به دیگر شهرهای چین و سایر کشورهای جهان نیز گسترش پیدا کرد [1]. عامل این پنومونی ویروسی یک نوع جدید از کروناویروس‌ها به نام کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲‌ است و این بیماری توسط سازمان جهانی بهداشت کووید-19‌ نام‌گذاری شده است [2]. اگرچه کووید-19 بیشتر بزرگسالان را درگیر می‌کند، انتشار آن در تمام سنین دیده شده است [3]. در یک مطالعه اپیدمیولوژیک در چین میزان عفونت در کودکان زیر 10 سال 7/4 درصد و نزدیک به متوسط کل جمعیت (7/9 درصد) گزارش شده است [4]. 
آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز رونویسی معکوس استاندارد تشخیصی کووید-19 است اما سی‌تی‌اسکن قفسه سینه می‌تواند ناهنجاری‌های ریه را حتی در ناقلین بی علامت و پیش از مثبت شدن RT-PCR به تصویر بکشد [5، 6]. حساسیت، ویژگی و دقت سی‌تی‌اسکن قفسه سینه در تشخیص کووید-19 به ترتیب 97، 25 و 68 درصد می‌باشد [7]. 
تظاهرات کووید-19 در سی‌تی‌اسکن کودکان مبتلا به کووید-19 بسیار گوناگون و فاقد ویژگی است. برخی کودکان با بیماری خفیف، یافته‌های طبیعی در سی‌تی‌اسکن دارند. در آن دسته از بیماران با اختلالات ریوی، شایع‌ترین یافته کدورت‌های شیشه مات خصوصاً در قسمت‌های محیطی و خلفی ریه‌ها همراه با درگیری نواحی ساب پلورال است [8-11]. در مقایسه با بزرگسالان، کدورت‌های شیشه مات در کودکان مبتلا به کووید-19  بیتشر لوکالیزه بوده و با تضعیف پایین‌تر و درگیری لبولار کمتر مشخص می‌شود. یک مطالعه نشان داده است که کدورت‌های شیشه مات کوچک ندولار می‌توانند از یافته‌های کودکان مبتلا به کووید-19 باشند [5]. به علاوه تظاهراتی از قبیل کدورت‌های شیشه مات، به همراه کانسالیدیشن یا ضخیم شدن سپتوم‌های اینترلبولار نیز در کودکان دیده می‌شود [8، 9، 11]. در برخی موارد معدود کانسالیدیشن منتشر ریه رخ می‌دهد که به‌صورت ریه سفید دیده می‌شود [8]. علاوه بر یافته‌های یاد‌شده، در برخی موارد تغییرات سی‌تی‌اسکن با وضوح بالا مشابه با برونکوپنومونی بوده و به‌صورت کدورت‌های پچی در طول دسته عروقی برونکیال مشاهده می‌شود [8]. افیوژن پلورال نیز در بسیاری از کودکان مبتلا به کووید-19 گزارش شده، اما هیچ موردی از لنفادنوپاتی دیده نشده است [12، 13]. 
با‌توجه‌به اهمیت سی‌تی‌اسکن قفسه سینه و حساسیت بالای آن در تشخیص کووید-19 و تفاوت یافته‌های سی‌تی‌اسکن در کودکان مبتلا به کووید-19 در مقایسه با بزرگسالان و نیز فقدان مطالعات کافی در این زمینه در ایران و جهان، بر آن شدیم تا مطالعه حاضر را با هدف تعیین یافته‌های سی‌تی‌اسکن ریه و عوامل مؤثر بر آن در کودکان مبتلا به کووید-19 انجام دهیم.

مواد و روش‌ها
مطالعه حاضر به‌صورت توصیفی‌تحلیلی بر روی کودکان مبتلا به کووید-19 بستری در بیمارستان کودکان بندرعباس در سال‌های 1398 و 1399 انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از سن زیر 18 سال و واکنش زنجیره‌ای پلیمراز رونویسی معکوس مثبت از‌نظر کووید-19. معیار خروج از مطالعه کامل نبودن اطلاعات پرونده بود. علاوه بر اطلاعات جمعیت‌شناختی شامل سن و جنس، نتایج آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز رونویسی معکوس بیماران از پرونده‌ها استخراج شد. همچنین تصاویر سی‌تی‌اسکن بیماران از سامانه PACS استخراج شد. در این تصاویر، کدورت‌های شیشه مات، آدنوپاتی ناف ریه، افیوژن پلورال، کلاپس، کافینگ پری برونکیال و سمت درگیری ریه مورد بررسی قرار گرفت. 
از‌لحاظ رعایت اخلاق در پژوهش، با‌توجه‌به کرامت و منزلت بیماران و حفظ اسرار پزشکی، رعایت اصول اخلاقی هلسینکی به‌عنوان یک رکن اساسی در انجام مطالعه حاضر مد نظر بود و محرمانه نگه داشتن اطلاعات توسط پژوهشگر رعایت شد. 
پس از جمع‌آوری داده‌ها، اطلاعات وارد نرم‌افزار SPSS نسخه 25 شد و از شاخص‌های فراوانی نسبی، درصد و فراوانی، میانگین و انحراف معیار برای توصیف داده‌ها استفاده شد.

یافته‌ها
در این تحقیق 73 کودک مبتلا به کووید-19 مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سن این کودکان 3/95±‌4/19 سال بود. از این میان 40 نفر (53/9 درصد) پسر و 33 نفر (46/1 درصد) دختر بودند. در‌مجموع درگیری ریه در 23 نفر (31/5 درصد) مشاهده شد. از این میان در 6 نفر (36/1 درصد) سمت راست، در 3 نفر (13 درصد) سمت چپ و در 14 نفر (60/9 درصد) هر 2 طرف درگیر بود. 
شایع‌ترین یافته سی‌تی‌اسکن در کودکان مبتلا به کووید-19  دارای درگیری ریه کدورت‌های شیشه مات (60/9 درصد) و پس از آن به ترتیب افیوژن پلورال (39/1 درصد) و کلاپس (26/1 درصد) بود. درحالی‌که کافینگ پری برونکیال کمترین شیوع را داشت (4/3 درصد). همچنین آدنوپاتی ناف ریه در هیچ‌یک از بیماران مشاهده نشد (تصویر شماره 1). 






تفاوت معنی‌داری از‌نظر سن و جنس بین کودکان دارا و فاقد درگیری ریه وجود نداشت (جدول شماره 1).





درصد دختران دارای نمای کدورت‌های شیشه مات به‌طور معنی‌داری بیش از پسران دارای این نما در سی‌تی‌اسکن قفسه سینه بود (72/7 در مقابل 8/2) (0/003=P). همچنین سن کودکان دارای افیوژن پلورال به‌طور معنی‌داری بیش از کودکان فاقد افیوژن پلورال بود (0/034=P). درمورد سایر یافته‌های سی‌تی‌اسکن ارتباط معنی‌داری با سن، جنس و سمت درگیری مشاهده نشد (جدول شماره 2).




بحث و نتیجه‌گیری
در مراحل اولیه همه‌گیری کووید-19 تصور می‌شد که کودکان به‌راحتی آلوده نمی‌شوند [14-16] با‌این‌حال، با پیشرفت همه‌گیری، تعداد موارد کودکان مبتلا به‌تدریج افزایش یافته و بسیاری از کودکان مبتلا، بدون علامت بودند [17]. سی‌تی‌اسکن ابزاری حساس برای تشخیص بیماران کووید-19 علامت‌دار است [18]. بر‌اساس نتایج مطالعه حاضر در سی‌تی‌اسکن قفسه سینه، 31/5 درصد از کودکان مبتلا به کووید-19 درگیری ریه داشتند و شایع‌ترین یافته نمای کدورت‌های شیشه مات بود. در بیماران بزرگسال نیز شایع‌ترین تظاهرات سی‌تی‌اسکن کدورت‌های شیشه مات گزارش شده است [18]. گزارشات کمی در‌مورد یافته‌های سی‌تی‌اسکن در کودکان مبتلا به کووید-19 وجود دارد و بیشتر گزارش‌ها از مطالعات با حجم نمونه پایین بوده و مطالعات کوهورت کودکان به اندازه کافی جامع نبوده است [19]. 
در مطالعه‌ای که توسط ژیا و همکاران با هدف بررسی خصوصیات بالینی و یافته‌های سی‌تی‌اسکن در کودکان مبتلا به کووید-19 در چین انجام شد، 20 کودک مبتلا به کووید-19  تأیید شده با واکنش زنجیره‌ای پلیمراز رونویسی معکوس مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این مطالعه مجموعاً در 6 بیمار (30 درصد) ضایعات ریوی 1 طرفه و در 10 بیمار (50 درصد) ضایعات ریوی 2 طرفه مشاهده شد. شایع‌ترین یافته کدورت‌های شیشه مات در 60 درصد کودکان دارای درگیری ریه بود [11]. برخی یافته‌های این مطالعه مخالف با نتایج مطالعه حاضر است، زیرا در این مطالعه درگیری ریه در 80 درصد کودکان مبتلا به کووید-19 مشاهده شد. در‌حالی‌که این رقم در مطالعه ما 31/5 درصد بود. این اختلاف در میزان درگیری ریه می‌تواند از تفاوت در حجم نمونه، شاخص‌های جمعیت‌شناختی، کنترل اثر مخدوشگرها و معیارهای ورود و خروج ناشی شده باشد. در مقابل نتایج مطالعه ژیا و همکاران از‌نظر شیوع نمای کدورت‌های شیشه مات و درگیری 2 طرفه همسو با مطالعه حاضر است. به‌طور مشابه در مطالعه محمدی و همکاران بر روی کودکان مبتلا به کووید-19‌، شایع‌ترین یافته سی‌تی‌اسکن کدورت‌های شیشه مات بود [20]. در مرور سیستماتیکی که توسط هوانگ و همکاران با بررسی 131 مطالعه متشکل از 7780 کودک مبتلا به کووید-19 انجام شد هم شایع‌ترین یافته رادیوگرافی و سی‌تی‌اسکن کدورت‌های شیشه مات بود [21]. در این پژوهش، 32/9 درصد از کودکان کدورت‌های شیشه مات داشتند و در مطالعه حاضر کدورت‌های شیشه مات در 60 درصد از کودکان دارای درگیری ریه و حدود 20 درصد از کل جمعیت مورد‌مطالعه مشاهده شد. 
در تحقیق دیگری که توسط استاینبرگر و همکاران انجام شد، 30 کودک مبتلا به کووید-19 با سن 10 ماه تا 18 سال مورد بررسی قرار گرفتند. در اغلب این کودکان سی‌تی‌اسکن، یافته خاصی نداشت و یافته‌های مشاهده‌شده عبارت بودند از کدورت‌های شیشه مات با توزیع محیطی، الگوی کریزی پیوینگ و نشانه‌های هاله و هاله معکوس. همچنین این محققان ارتباط معنی‌داری میان شدت یافته‌ها و سن کودکان نشان دادند [22]. در مطالعه حاضر اگرچه شدت ارتباط شدت یافته‌ها با سن کودکان بررسی نشد، نشان داده شد که کودکان دارای افیوژن پلورال به‌طور معنی‌داری سن بالاتری نسبت به کودکان فاقد این یافته در سی‌تی‌اسکن داشتند. سایر مطالعات انجام‌شده بر روی کودکان از‌جمله پژوهش لی و همکاران و لن و همکاران به نوعی گزارش موارد بوده و از حجم نمونه کافی برای نتیجه‌گیری قطعی برخوردار نبودند [23، 24]. 
درگیری ریه در مطالعات انجام‌شده بر روی بزرگسالان نیز اکثراً حاکی از شیوع بسیار بالاتر درگیری ریوی در این گروه سنی نسبت به کودکان است [7، 18، 25، 26]. خفیف‌تر بودن علائم کووید-19 در کودکان و درگیری کمتر ریه در آنان نسبت به بزرگسالان ممکن است به علت تفاوت در گیرنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین 2‌ باشد. آنژیوتانسین 2 یک گیرنده اتصال مهم برای کروناویروس عامل کووید-19 است [18]. این گیرنده در کودکان هنوز کاملاً بالغ نیست و همچنین عملکرد آن نسبت به بزرگسالان کاهش یافته است که این گروه سنی را کمتر مستعد اتصال ویروس می‌کند. علاوه‌بر‌این، سیستم ایمنی کودکان هنوز در حال رشد و بلوغ است. بنابراین شدت پاسخ ایمنی (طوفان سایتوکاینی) به اندازه بزرگسالان نیست که باعث کاهش آسیب به بدن می‌شود [27]. 
نکته حائز اهمیت این است که با‌توجه‌به مطالعات پیشین خصوصاً در بالغین، درگیری ریه و میزان آن در سی‌تی‌اسکن اولیه بیماران می‌تواند تعیین‌کننده پیش‌آگهی آن‌ها و پیشرفت بیماری باشد [28]. بنابراین اگرچه به‌طور‌کلی درگیری ریوی در کودکان کمتر از بزرگسالان بوده است، تشخیص درگیری ریوی در مراحل اولیه بیماری می‌تواند با اعمال درمان‌ها و مداخلات بهنگام، نقش بسزایی در پیشگیری از عوارض طولانی‌مدت ریوی داشته باشد. 
از نقاط قوت مطالعه حاضر می‌توان به حجم نسبتاً بالاتر نمونه نسبت به مطالعات پیشین در این زمینه اشاره کرد که طبیعتاً تعمیم‌پذیری یافته‌ها را افزایش می‌دهد. با‌این‌حال حجم نمونه در مقایسه با مطالعات انجام‌شده بر روی بزرگسالان بسیار کمتر است. همان‌طور که می‌دانیم، P-Value تابع حجم نمونه است و بنابراین ممکن است با افزایش حجم نمونه ارتباطات غیر‌معنی‌دار به‌دست‌آمده میان یافته‌های سی‌تی‌اسکن با سن، جنس و سمت درگیری ریه به سمت معنی‌دار شدن سوق پیدا کنند. بنابراین پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده بر روی تعداد بیشتری از کودکان انجام شود. 
نتایج مطالعه حاضر حاکی از شیوع 31/5 درصدی درگیری ریه در سی‌تی‌اسکن قفسه سینه کودکان مبتلا به کووید-19  بود که از این میان 60/9 درصد درگیری 2 طرفه داشتند. شایع‌ترین یافته سی‌تی‌اسکن نمای کدورت‌های شیشه مات بود. بنابراین می‌توان دریافت که درگیری ریه در کودکان مبتلا به کووید-19 بر‌اساس سی‌تی‌اسکن پایین و متفاوت با بزرگسالان است و بهتر است بر‌خلاف بزرگسالان سی‌تی‌اسکن ملاک تشخیص کووید-19 و درمان آن در کودکان قرار نگیرد.


ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این پژوهش در کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان به تأیید رسیده و با کد اخلاق (IR.HUMS.REC.1400.212) ثبت شده است. 

حامی مالی
این طرح فاقد حمایت مالی بوده است.

مشارکت نویسندگان
 طراحی پژوهش: مرجان تاری وردی، جواد اسکندری‌نسب، محمد باقر رحمتی؛ تفسیر نتایج: مریم محمدیان؛ آنالیز داده‌ها: سعید حسینی تشنیزی؛ نگارش مقاله: پژمان شاهرخی، محمد تمدن‌دار.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از معاونت تحقیقات و فناوی و مرکز توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان کودکان دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان  که در انجام این پژوهش یاری رساندند، تقدیر و تشکر می‌شود. 
 
References
  1. Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020; 395(10223):497-506. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30183-5] [PMID]
  2. World Health Organization (WHO). WHO director-general’s remarks at the media briefing on 2019-nCoV on 11 February 2020 [Internet]. 2020 [Updated 2020 February 11]. Available from: [Link]
  3. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, Liang WH, Ou CQ, He JX, et al. Clinical characteristics of 2019 novel coronavirus infection in China. N Engl J Med. 2020; 382:1708-20. [DOI:10.1056/NEJMoa2002032]
  4. Bi Q, Wu Y, Mei S, Ye C, Zou X, Zhang Z, et al. Epidemiology and transmission of COVID-19 in 391 cases and 1286 of their close contacts in Shenzhen, China: A retrospective cohort study. Lancet Infect Dis. 2020; 20(8):911-9. [DOI:10.1016/s1473-3099(20)30287-5] [PMID]
  5. Feng K, Yun YX, Wang XF, Yang GD, Zheng YJ, Lin CM, et al. [Analysis of CT features of 15 Children with 2019 novel coronavirus infection (Chinese)]. Zhonghua Er Ke Za Zhi. 2020; 58(0):E007. [DOI:10.3760/cma.j.issn.0578-1310.2020.0007] [PMID]
  6. Pan Y, Guan H, Zhou S, Wang Y, Li Q, Zhu T, et al. Initial CT findings and temporal changes in patients with the novel coronavirus pneumonia (2019-nCoV): A study of 63 patients in Wuhan, China. Eur Radiol. 2020; 30(6):3306-9. [DOI:10.1007/s00330-020-06731-x] [PMID] [PMCID]
  7. Ai T, Yang Z, Hou H, Zhan C, Chen C, Lv W, et al. Correlation of chest CT and RT-PCR testing for coronavirus disease 2019 (COVID-19) in China: A Report of 1014 Cases. Radiology. 2020; 296(2):E32-40. [DOI:10.1148/radiol.2020200642 ] [PMID] [PMCID]
  8. Ma H, Shao J, Wang Y, Zhai A, Zheng N, Li Q, Liu Y. High resolution CT features of novel coronavirus pneumonia in children. Chin J Radiol. 2020; E002. [Link]
  9. Ma YL, Xia SY, Wang M, Zhang SM, DU WH, Chen Q. [Clinical features of children with SARS-CoV-2 infection: An analysis of 115 cases (Chinese)]. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2020; 22(4):290-3. [DOI:10.7499/j.issn.1008-8830.2003016] [PMID] [PMCID]
  10. Wang D, Ju XL, Xie F, Lu Y, Li FY, Huang HH, et al. [Clinical analysis of 31 cases of 2019 novel coronavirus infection in children from six provinces (autonomous region) of northern China (Chinese)]. Zhonghua Er Ke Za Zhi. 2020; 58(4):269-74. [DOI:10.3760/cma.j.cn112140-20200225-00138] [PMID]
  11. Xia W, Shao J, Guo Y, Peng X, Li Z, Hu D. Clinical and CT features in pediatric patients with COVID-19 infection: Different points from adults. Pediatr Pulmonol. 2020; 55(5):1169-74. [DOI:10.1002/ppul.24718] [PMID] [PMCID]
  12. Sun D, Li H, Lu XX, Xiao H, Ren J, Zhang FR, et al. Clinical features of severe pediatric patients with coronavirus disease 2019 in Wuhan: A single center's observational study. World J Pediatr. 2020; 16(3):251-9. [DOI:10.1007/s12519-020-00354-4] [PMID] [PMCID]
  13. Zhou Y, Yang GD, Feng K, Huang H, Yun YX, Mou XY, et al. [Clinical features and chest CT findings of coronavirus disease 2019 in infants and young children (Chinese)]. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2020; 22(3):215-20.[DOI:10.7499/j.issn.1008-8830.2020.03.007] [PMID] [PMCID]
  14. Li Q, Guan X, Wu P, Wang X, Zhou L, Tong Y, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus-infected pneumonia. N Engl J Med. 2020; 382(13):1199-207. [DOI:10.1056/NEJMoa2001316] [PMID] [PMCID]
  15. Remuzzi A, Remuzzi G. COVID-19 and Italy: What next? Lancet. 2020; 395(10231):1225-8. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30627-9] [PMID]
  16. Cucinotta D, Vanelli M. WHO declares COVID-19 a pandemic. Acta Biomed. 2020; 91(1):157-60. [DOI:10.23750/abm.v91i1.9397] [PMID] [PMCID]
  17. Chan JF, Yuan S, Kok KH, To KK, Chu H, Yang J, et al. A familial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel coronavirus indicating person-to-person transmission: A study of a family cluster. Lancet. 2020; 395(10223):514-23. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30154-9] [PMID] [PMCID]
  18. Liu H, Liu F, Li J, Zhang T, Wang D, Lan W. Clinical and CT imaging features of the COVID-19 pneumonia: Focus on pregnant women and children. J Infect. 2020; 80(5):e7-13. [DOI:10.1016/j.jinf.2020.03.007] [PMID] [PMCID]
  19. Dong Y, Mo X, Hu Y, Qi X, Jiang F, Jiang Z, et al. Epidemiology of COVID-19 among children in China. Pediatrics. 2020; 145(6):e20200702. [DOI:10.1542/peds.2020-0702] [PMID]
  20. Mohammadi A, Mohebbi I, Khademvatani K, Pirnejad H, Mirza-Aghazadeh J, Gharebaghi N, et al. Clinical and radiological characteristics of pediatric patients with COVID-19: Focus on imaging findings. Jpn J Radiol. 2020; 38(10):987-92. [DOI:10.1007/s11604-020-01003-6] [PMID] [PMCID]
  21. Hoang A, Chorath K, Moreira A, Evans M, Burmeister-Morton F, Burmeister F, et al. COVID-19 in 7780 pediatric patients: A systematic review. EClinicalMedicine. 2020; 24:100433. [DOI:10.1016/j.eclinm.2020.100433] [PMID] [PMCID]
  22. Steinberger S, Lin B, Bernheim A, Chung M, Gao Y, Xie Z, et al. CT features of coronavirus disease (COVID-19) in 30 pediatric patients. AJR Am J Roentgenol. 2020; 215(6):1303-11. [DOI:10.2214/AJR.20.23145] [PMID]
  23. Li Y, Cao J, Zhang X, Liu G, Wu X, Wu B. Chest CT imaging characteristics of COVID-19 pneumonia in preschool children: A retrospective study. BMC Pediatr. 2020; 20(1):227. [DOI:10.1186/s12887-020-02140-7] [PMID] [PMCID]
  24. Lan L, Xu D, Xia C, Wang S, Yu M, Xu H. Early CT findings of coronavirus disease 2019 (COVID-19) in asymptomatic children: A single-center experience. Korean J Radiol. 2020; 21(7):919-24. [DOI:10.3348/kjr.2020.0231] [PMID] [PMCID]
  25. Duan YN, Zhu YQ, Tang LL, Qin J. CT features of novel coronavirus pneumonia (COVID-19) in children. Eur Radiol. 2020; 30(8):4427-33. [DOI:10.1007/s00330-020-06860-3] [PMID ] [PMCID]
  26. Shelmerdine SC, Lovrenski J, Caro-Domínguez P, Toso S, Collaborators of the European Society of Paediatric Radiology Cardiothoracic Imaging Taskforce. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) in children: A systematic review of imaging findings. Pediatr Radiol. 2020; 50(9):1217-30. [DOI:10.1007/s00247-020-04726-w] [PMID] [PMCID]
  27. South AM, Brady TM, Flynn JT. ACE2 (angiotensin-converting enzyme 2), COVID-19, and ACE inhibitor and Ang II (angiotensin II) receptor blocker use during the pandemic: The pediatric perspective. Hypertension. 2020; 76(1):16-22. [DOI:10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.15291] [PMID] [PMCID]
  28. Aminzadeh B, Layegh P, Foroughian M, Tavassoli A, Emadzadeh M, Teimouri A, et al. Evaluation of the prognostic value of chest computed tomography scan in COVID-19 patients. Iran J Radiol. 2021; 18(2):e110396. [DOI:10.5812/iranjradiol.110396]
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/5/28 | پذیرش: 1401/6/22 | انتشار: 1402/4/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به طب پیشگیری می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Preventive Medicine

Designed & Developed by : Yektaweb