طب پیشگیری

---

---

مقدمه: در فرآیندهای ماشین کاری فلزات، جهت کاهش گرما و روان کاری در نقطه تماس تیغه با قطعه کاری، استفاده از مایع خنک‌کننده، معروف به آب صابون صنعتی نیاز است. در اثر استفاده طولانی مدت از آب صابون، ساختار شیمیایی آنها تخریب شده و قابلیت مصرف خود را از دست می‌دهند. بنابراین بایستی با به کارگیری یک روش ایمن آنها را دفع نمود. یکی از روش‌های تصفیه این گونه پساب‌ها انعقاد و لخته‌سازی با استفاده از مواد منعقدکننده شیمیایی است. در این تحقیق از منعقدکننده کلرور فریک برای تصفیه این گونه پساب‌ها و جهت بهینه‌سازی فرآیند انعقاد از طرح مرکب مرکزی و روش سطح پاسخ استفاده گردید..

روش ها: با استفاده از کلرور فریک و به کارگیری یک دستگاه جار شش خانه‌ای راندمان حذف اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)، کدورت و میزان آزاد شدن روغن بدست آمد. برای بهینه سازی پارامترهای بهره برداری از فرآیند، شامل pH و مقدار مواد منعقدکننده از طرح مرکب مرکزی و روش سطح پاسخ استفاده شد. برای محاسبه سه متغیر پاسخ، شامل COD، کدورت و روغن آزاد شده از مدل درجه دوم استفاده شد.

نتایج: نتایج این تحقیق نشان داد، شرایط بهینه برای استفاده از کلرور فریک برابر با غلظت gr/L ۱۶/۳ و در pH ۵۲/۳ که میزان حذف COD برابر با ۴/۵۴%، حذف کدورت ۸/۸۴% و میزان روغن آزاد شده ۹/۱۵ میلی لیتر بود. میزان مطلوبیت در این شرایط برابر با ۹/۸۵% بود. مقادیر پاسخ‌های بدست آمده از مطالعه آزمایشگاهی و پیش‌بینی شده توسط مدل دارای تطابق خوبی بودند.

نتیجه‌گیری: استفاده از منعقدکننده کلرور فریک در تصفیه آب صابون صنعتی، دارای راندمان حذف خوبی در حذف شاخص‌های آلایندگی مورد بررسی داشته و در مقایسه با یک منعقدکننده متداول مثل آلوم، مقدار مصرف منعقدکننده تقریباً برابر اما در خصوص راندمان حذف آلاینده‌ها دارای راندمان بالاتری است. همین طور از طرح مرکب مرکزی و روش سطح پاسخ می‌توان برای بهینه سازی فرآیند انعقاد و لخته‌سازی استفاده نمود.

---

مقدمه: صنایع تولید فرش و موکت به دلیل مصرف بالای آب ، حجم زیادی فاضلاب تولید می کند که به دلیل استفاده از رنگ های مختلف در فرایندهای تولیدی، فاضلابی با تصفیه پذیری ضعیف تولید می گردد که تهدیدی برای محیط زیست است. در این تحقیق، تاثیر فنتون(H_۲O_۲/Fe^۲+) در تصفیه فاضلاب رنگی صنعت فرش در شرایط بهره برداری مختلف مثل غلظت FeSO_۴ و H_۲O_۲ ،pH  اولیه و نسبت H_۲O_۲/Fe^۲+ مورد بررسی قرار گرفت.

روش ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی در یک راکتورBatch  انجام گرفت.  در این ارتباط ۷۲ نمونه فاضلاب از کارخانه تولید فرش و موکت جمع آوری گردید و اثر متغیرهایی مانند pH، غلظت پراکسید هیدروژن و غلظت سولفات  بر تصفیه پذیری فاضلاب ارزیابی گردید . سطح بهینه هر متغیر از طریق تکرار آزمایشات و با ضریب اطمینان ۹۵درصد تعیین گردید. آزمایش TOC با استفاده از دستگاه سنجش TOC مدل ANATOC II  و سایر آزمایشات بر اساس کتاب روش های استاندارد برای آزمایشات آب و فاضلاب انجام شد. اطلاعات با استفاده از نرم افزار  SPSS۱۶ وExcel تجزیه و تحلیل شد.

نتایچ: نتایج نشان داد که بهترین pH برای حذف مواد آلی در فرایند فنتون برابر با ۳ است. در این تحقیق با مصرفg/L ۵/۵ از FeSO_۴ و  g/L ۳۸۵ از  H_۲O_۲ در ۳   pH راندمان حذف COD تا ۹۵% بدست آمد. نسبت H_۲O_۲/Fe^۲+ (gr/gr) برای حذف حداکثر COD بین ۱۹۰ – ۹۵ بدست آمد.

نتیجه گیری: بر اساس یافته های بدست آمده، در فرایند اکسیداسیون فنتون، مواد آلی موجود در فاضلاب صنعت فرش بخوبی حذف می گردند. همچنین علاوه بر تاثیر pH و مقدار مصرف واکنش گرها در فرایند اکسیداسیون، نقش نسبت H_۲O_۲/Fe^۲+ بسیار مهم است.

---

مقدمه: میوه ها و سبزیجات خام دارای پتانسیل بیماریزایی برای سیستم گوارش هستند و لذا در خصوص استفاده از این نوع غذاها وجود دارد. همه گیری های گسترده بیماریهای مرتبط با مصرف سبزیجات و میوه جات تازه که در نقاط مختلف دنیا هزاران نفر را درگیر کرده است، پتانسیل خطرزایی این مواد غذایی را پر رنگ تر کرده است. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت میکروبی سالادهای سبزیجات آماده مصرف در رستورانهای شهر بندرعباس اجرا شد.

روش‌کار: تعداد ۹۰ واحد رستوران فعال در شهر بندرعباس وجود دارد. در این مطالعه ۳۰ درصد این اماکن به صورت خوشه ای تصادفی نمونه برداری شدند. نمونه های سالاد مورد برداشت شده برای سنجش کلی باکتریها، استا فیلوکوکوس اورئوس، کل کلیفرم و اشریشیا کلی  آزمایش شدند. تحلیل آماری با نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ و تستهای ANOVA  ،Fisher's exact و Paired T-test انجام شد و (p-value<۰,۰۵) به عنوان حد اختلاف معنی دار در نظر گرفته شد.

نتایج: ۶۰ درصدکل نمونه ها  به اشریشیاکلای آلودگی داشتند. بیشترین آلودگی به اشریشیاکلای در سالاد فصل ۳/۸۳ درصد بود و در سالاد خیار و هویج آلودگی مشاهده نشد. ۱۰ درصد کل نمونه ها  آلودگی مربوط به شمارش کلی میکروبها مشاهده شد و از این میان سالاد فصل آلوده ترین بود. بیشترین میزان آلودگی به استافیلوکوکوس در سالاد ماکارونی ۴۰ درصد و بیشترین میزان آلودگی به آنتروکوکوس در سالادهای کاهو ۸/۴۳ درصد و سالاد فصل ۹/۳۸ وجود داشت.

نتیجه‌گیری: رعایت نکات بهداشتی در مراحل مختلف آماده سازسی، تهیه و نگهداری این مواد غذایی و همچنین رعایت اصول بهداشت محیطی (بهداشت فردی، ساختمان و ابزار کار) کاملاً ضروری می باشد.

---

هدف: تصفیه زیستی فاضلاب‌های حاوی جامدات محلول بالا، به دلیل غلظت بالای نمک، امکان‌پذیر نیست. یکی از روش‌های تصفیه این گونه فاضلاب‌ها الکترواکسیداسیون می‌باشد. هدف از این مطالعه به کارگیری روش سطح پاسخ در بهینه‌سازی تصفیه فاضلاب‌های شور با استفاده از فرآیند الکترواکسیداسیون بود.
روش‌ها: این مطالعه تجربی در مقیاس پایلوت انجام گردید. نمونه‌ها به صورت سینتتیک و در سطح مورد نیاز فاضلاب‌های شور تهیه گردید. متغیرهای مستقل شامل زمان واکنش، pH، غلظت الکترولیت NaCl و ولتاژ بودند. عملکرد فرآیند براساس پاسخ‌های درصد حذف COD و TOC ارزیابی شد. تعیین تعداد آزمایشات، آنالیز آماری و مدل‌سازی داده‌های آزمایشگاهی و بهینه‌سازی حذف COD و TOC با به کارگیری طرح مرکب مرکزی و روش پاسخ سطح انجام شد.
نتایج: نتایج نشان داد که درصد حذف COD و TOC در شرایط بهینه ۸pH=، زمان واکنش ۳۴ دقیقه، مقدار نمک ۵/۲۳ گرم در لیتر و ولتاژ ۷ ولت به ترتیب برابر با ۴۸/۸۸ درصد و ۶۹ درصد بود. میزان مطلوبیت در این شرایط برابر با ۱ بود.
نتیجه‌گیری: الکترواکسیداسیون فرآیندی موثر در کاهش COD و TOC از فاضلاب‌های شور است. اما امکان تولید پسابی با کیفیت مطابق با استانداردهای دفع فاضلاب به محیط‌زیست نیست. بدین ترتیب، این فرآیند به عنوان تصفیه اولیه این‌گونه فاضلاب‌ها پیشنهاد می‌گردد. طرح مرکب مرکزی و روش پاسخ سطح برای بهینه‌سازی متغیرهای موثر در فرآیند حذف COD و TOC به روش الکترواکسیداسیون مناسب است.
 

---

هدف: آلودگی هوا در مدارس ابتدایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چون در چنین محیط سربسته‌ای دانش‌آموزان با سن کم به‌عنوان گروه حساس حضور دارند. براین‌اساس، هدف این مطالعه بررسی میزان آلودگی به ذرات معلق در هوای داخل و بیرون مدارس ابتدایی شهر بندرعباس می‌باشد.
روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، در طی ۹ دوره نمونه‌برداری از زمستان سال ۱۳۹۶ تا بهار سال ۱۳۹۷، غلظت ذرات معلق با قطر آئرودینامیکی کمتر یا برابر ۱۰ و ۵/۲ میکرومتر در هوای داخل و بیرون ۱۰ مدرسه ابتدایی دولتی شهر بندرعباس با استفاده از نمونه‌بردار HazDust-EPAM-۵۰۰۰ سنجش شد. داده‌های مربوط به غلظت ذرات PM۱۰ و PM۲,۵ توسط نرم‌افزار Excel آنالیز و مقادیر متوسط و انحراف‌معیار داده‌های غلظت محاسبه شدند. میزان همبستگی بین غلظت ذرات در محیط داخل و بیرون با استفاده از نرم‌افزار SPSS و با آزمون پیرسون و اسپیرمن در سطح معناداری ۰۵/۰P-Value ≤ ارزیابی شد. برای مقایسه میانگین غلظت‌ها بین هوای داخل و خارج مدارس از آزمون ویلکاکسون استفاده شد.
نتایج: مقادیر میانگین غلظت ۱۰ دقیقه‌ای PM۲.۵ و PM۱۰ در محیط داخل مدارس به ترتیب برابر با ۸/۳۶±۸/۷۸ و ۵۳±۱/۱۱۱ میکروگرم بر مترمکعب بود، درحالی‌که این مقادیر برای محیط بیرون مدارس به ترتیب برابر با ۹/۳۴±۳/۷۲ و ۲/۴۷±۲/۱۰۰ میکروگرم بر مترمکعب بود. متوسط نسبت indoor/outdoor برای غلظت PM۲,۵ و PM۱۰ به ترتیب برابر ۲۴/۱ و ۲۳/۱ بود.
نتیجه‌گیری: غلظت ذرات معلق در هوای داخل مدارس ابتدایی شهر بندرعباس بیشتر از هوای آزاد بود که ممکن است با فعالیت دانش‌آموزان و معلق شدن مجدد گردوغبار رسوب کرده مرتبط باشد. براین‌اساس، نیاز است تلاش‌های بیشتری مبنی بر تمیزسازی مکرر محیط داخل مدارس صورت گیرد.
 

---

---

هدف: آلودگی میکروبی نان می‌تواند سلامت مصرف‌کنندگان را با خطر مواجه کند. هدف از این مطالعه، تعیین بار آلودگی میکروبی نان و دست کارگران عرضه‌کننده مستقیم نان در نانوایی‌های منتخب شهر بندرعباس می‌باشد.
روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی که در سال ۱۳۹۹ انجام شد، ۷۶ نانوایی به صورت تصادفی انتخاب و نمونه‌های نان به صورت طبقه‌ای نسبتی براساس نوع نان پخت شده جهت اندازه‌گیری بار میکروبی به آزمایشگاه مواد غذایی منتقل شدند. از هر نانوایی، یک نفر توزیع‌کننده نان جهت بررسی آلودگی میکروبی دست انتخاب شد. اندازه‌گیری بار میکروبی نمونه‌های نان‌ در آزمایشگاه مواد غذایی و بار میکروبی دست کارگران با استفاده از دستگاه SSP صورت گرفت. آنالیز آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد. از پارامترهای میانگین و انحراف‌معیار برای توصیف داده‌ها و از آزمون آماری کای‌دو برای بررسی رابطه بین متغیرها در سطح معنی‌داری ۰۵/۰ استفاده شد.
نتایج: از کل ۷۶ نمونه گرفته شده از دست کارگران مورد بررسی، ۵۱ نمونه (۸۰ درصد) آلوده به میکروارگانیسم تشخیص داده شد. دارا بودن کارت بهداشتی، رعایت بهداشت فردی، استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و رعایت پروتکل گندزدایی رابطه معنی‌داری با آلودگی دست کارگران داشتند (۰۵/۰P-Value<). نتایج حاصل از اندازه‌گیری بار میکروبی نمونه‌های نان نشان داد که همه نمونه‌ها فاقد آلودگی میکروبی بودند.
نتیجه‌گیری: علی‌رغم عدم آلودگی نمونه‌های نان، آلودگی دست کارگران می تواند یک منبع آلودگی میکروبی برای نان تلقی شود. بنابراین توصیه می‌شود مسئولان بهداشتی کنترل‌های سخت‌گیرانه‌ای بر بهداشت فردی و بهداشت نانوایی‌های اعمال کنند.

---

هدف: نیترات به دلیل حلالیت بالا در آب، باعث آلودگی منابع آب زیرزمینی و تهدیدی جدی برای سلامتی انسان‌ها شده و موجب اوتروفیکاسیون در منابع آب می‌گردد. این مطالعه با هدف بهینه‌سازی استفاده از پامیس اصلاح شده در حذف نیترات از آب انجام شد.
روش‌ها: این مطالعه تجربی در سال ۱۳۹۸ در مقیاس آزمایشگاهی و با طراحی آزمایشات به روش باکس بنکن انجام شد. متغیرهای مورد مطالعه شامل (۴-۲) pH، غلظت اولیه نیترات (mg/L۱۰۰-۵۰)، زمان تماس (min۴۵-۱۵) و دوز پامیس (gr/L۵/۱-۵/۰) اصلاح شده در سه سطح بود. در مجموع تعداد ۲۹ آزمایش طراحی و اجرا شد. طراحی آزمایشات و آنالیز نتایج با استفاده از نرم‌افزارDesign Expert   انجام شد. کلیه آزمایش‌ها در آزمایشگاه دانشکده بهداشت قزوین طبق دستورالعمل آخرین ویرایش کتاب روش‌های استاندارد برای آزمایشات آب و فاضلاب انجام شدند.
نتایج: نتایج نشان داد که معادله چند جمله‌ای درجه دوم بر داده‌های آزمایشی برازش خوبی دارد. اثرات درجه اول هر چهار متغیر شامل pH، غلظت اولیه نیترات، زمان تماس و پامیس اصلاح شده و همچنین اثرات متقابل و اثرات درجه دوم هر یک از آن ها بر کارایی حذف نیترات از آب معنی‌دار بود (P-Value<۰,۰۵). نتایج بهینه‌سازی عددی نشان داد که شرایط بهینه شامل pH برابر ۰۱/۲، غلظت اولیه نیترات ۴۵/۷۰ میلی گرم در لیتر، زمان واکنش ۹۸/۴۴ دقیقه و دوز پامیس اصلاح شده ۲۱/۱ گرم در لیتر بود. در این شرایط راندمان حذف نیترات، میزان مطلوبیت مدل و R^۲ پیش بینی شده به ترتیب برابر با ۶۶/۸۹ درصد، ۱۰۰ درصد و ۸۲/۰ بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج می‌توان از پامیس اصلاح شده با منیزیم برای حذف نیترات از آب استفاده نمود. اما بایستی توجه نمود که پس از تصفیه بایستی با یک ماده قلیاء مناسب pH آب حاصل اصلاح شود.

---

هدف از میان انواع آلاینده‌های منابع آبی فلزات سنگین به‌دلیل عدم تجزیه‌پذیری زیستی، قابلیت تجمع در زنجیره غذایی و اثرات سوء‌ حاد و مزمن بر سلامت انسان بسیار نگران‌کننده هستند. بنابراین این مطالعه با هدف ارزیابی ریسک سرطان‌زایی مواجهه با فلزات سنگین در آب آشامیدنی در شهر بندرعباس انجام شد.
روش ها این مطالعه توصیفی‌تحلیلی بر روی نمونه‌های آب آشامیدنی در شهر بندرعباس در سال ۱۳۹۹ انجام شد. ۴۲ نمونه از شبکه توزیع آب آشامیدنی، دستگاه‌های تصفیه آب خانگی و مراکز تصفیه آب شهری گرفته شد. غلظت فلزات سنگین موجود در نمونه‌ها با استفاده از دستگاه پلاسمای جفت شده القایی- اسپکترومتری جرمی اندازه‌گیری شدند. ارزیابی ریسک سرطان‌زایی فلزات سنگین با استفاده از روش احتمالی و تکنیک شبیه‌سازی مونت کارلو صورت گرفت.
یافته ها میانگین غلظت آرسنیک، نیکل، سرب و کادمیوم در آب آشامیدنی به ترتیب برابر با ^۳-۱۰×۱/۲۵، ^۴-۱۰×۷/۱۳، ^۳-۱۰×۱/۲۸ و ^۴-۱۰×۵/۰۰ (میکروگرم بر لیتر) و ریسک سرطان‌زایی ناشی از فلزات ذکرشده به ترتیب برابر با ^۴-۱۰×۱/۲۳، ^۵-۱۰×۸/۸۹، ^۶-۱۰×۲/۰۷ و _^۵-۱۰×۲/۲۳ است.
نتیجه گیری با توجه به نتایج میانگین غلظت فلزات اندازه‌گیری‌شده در آب آشامیدنی بندرعباس و ریسک آن‌ها به‌جز آرسنیک پایین‌تر از حد استاندارد بود. اگرچه نتایج غلظت‌ها و ریسک‌ها تهدید قابل‌توجهی برای ساکنان نشان نمی‌دهد، پیشنهاد می‌شود مطالعات بیشتری به‌ویژه درمورد غلظت آرسنیک انجام شود.