طب پیشگیری

مقدمه: رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات به ویژه در دوران نوجوانی به دلیل رشد و تکامل سریع در این دوره و نیاز زیاد به مواد مغذی اهمیت فراوانی دارد. هدف این مطالعه تعیین ارتباط موازنه تصمیم‌گیری و خودکارآمدی با مراحل تغییر رفتار مصرف میوه و سبزیجات در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس بود.

روش ها: در این مطالعه مقطعی، داده‌های مربوط به 345 نفر از دانش‌آموزان شاغل به تحصیل در هشت مدرسه از مدارس شهر بندرعباس که به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای بدست آمد، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه‌های جداگانه‌ای جهت سنجش هر کدام از متغیرهای مورد نظر شامل مراحل تغییر رفتار مصرف میوه و سبزی، منافع درک شده، موانع درک شده و خودکارآمدی نسبت به مصرف میوه و سبزیجات طراحی گردید. موازنه تصمیم‌گیری با تفاضل منافع و موانع درک شده بدست آمد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS 19 و آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: نتایج نشان داد با پیشرفت افراد در طول مراحل تغییر از مرحله پیش از قصد تا مرحله حفظ و نگهداری، موازنه تصمیم‌گیری و خودکارآمدی نسبت به مصرف میوه افزایش معنی‌داری یافته است (001/0>P). کمترین میزان موازنه تصمیم‌گیری و خودکارآمدی نسبت به مصرف میوه در مرحله پیش از قصد و بیشترین میزان موازنه تصمیم‌گیری و خودکارآمدی در مرحله حفظ و نگهداری بود. در مورد مصرف سبزیجات نیز در مجموع چنین روندی مشاهده شد.

نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود در طراحی مداخلات به منظور اصلاح و تغییر رفتارهای مرتبط با مصرف میوه و سبزیجات موازنه تصمیم‌گیری و خودکارآمدی مدنظر قرار گیرند و در برنامه‌های آموزشی مبتنی بر الگوی فرانظریه‌ای بر افزایش منافع درک شده و خودکارآمدی و کاهش موانع درک شده نسبت به مصرف میوه‌جات و سبزیجات تأکید شود.