طب پیشگیری

هدف: با توجه به شیوع مصرف قلیان در میان جوانان و اهمیت شناخت عوامل تعیین  کننده ییش بینی کننده رفتار مصرف قلیان در اتخاذ اجرای برنامه های پیشگیرانه؛ مطالعه حاضر با هدف تعیین پیشگویی کننده های عدم مصرف قلیان براساس الگوی تصورات- تمایلات در دانش آموزان متوسطه دوم انجام شد.
روش ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی روی 400 دانش آموز متوسطه دوم شهرستان بستک انجام شد. نمونه گیری به روش تصادفی چندمرحله ای صورت گرفت. ابزار گردآوری داد ه ها، پرسشنامه استاندارد شامل سازه های مدل و متغیرهای دموگرافیک بود. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 20 و آزمون های آماریt-test ، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی و لوجستیک تحلیل شدند.
یافته ها: از میان شرکت کنندگان، 190 نفر دختر (47/5 درصد) و 210 نفر پسر (52/5 درصد) با سن 14 تا 20 سال (میانگین0/89 ± 16/55 ) بودندا در این مطالعه، نتایج رگرسیون خطی نشان داد که سازه های نگرش، تمایلات و تصورات با قصد عدم مصرف قلیان رابطه معناداری داشتند ) . (P-Value=0.005 در مقابل، هنجار انتزاعی ارتباط معناداری با قصد عدم مصرف قلیان نشان نداد (P-Value=0/695)
در مجموع، این سازه های مدل توانستند 37/2 درصد از واریانس قصد عدم مصرف قلیان را پیشبینی کنند. همچنین، تمایلات قوی ترین پیشبینی کننده قصد عدم مصرف قلیان در بین دانش آموزان بودند (P-Value>0/001) بود.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که مدل تصورات– تمایلات چارچوب مناسبی برای شناسایی عوامل موثر بر عدم مصرف قلیان در نوجوانان است و بر نقش مهم تمایلات در پیشبینی رفتار پرهیز از مصرف قلیان تأکید دارد. بنابراین، به کارگیری این مدل می تواند راهنمای مفیدی برای طراحی برنامه های آموزشی و پیشگیرانه جهت کاهش گرایش نوجوانان به مصرف قلیان باشد.