طب پیشگیری

هدف: اغلب نوجوانان به دلیل تغییراتی که از نظر زیستی، روانی و اجتماعی پیدا می کنند، نسبت به مسائل خودمراقبتی، دچار مشکل می شوند. هدف پژوهش حاضر، پیش­بینی رفتارهای خودمراقبتی نوجوانان بر اساس نیازهای بنیادین روانشناختی آنان می­باشد.
روش‌ها: این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم  شهر محمدیه در قزوین به تعداد 1328 نفر بود. افراد نمونه پژوهش در سال تحصیلی 1401-1400 مشغول به تحصیل بودند. به منظور انتخاب نمونه، از روش نمونه‌گیری غیرتصادفی به صورت در دسترس استفاده شد. بر این اساس، 295 نفر از دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس خودمراقبتی نوجوانان و پرسشنامه ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی بود. داده‌ها با استفاده از روش­های همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان با استفاده از نرم افزار SPSS-26 تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج: نتایج نشان داد بین رفتارهای خودمراقبتی و ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی در نوجوانان رابطه مثبت معناداری (001/0 > P) وجود دارد. همچنین، نیازهای بنیادی روانشناختی قادر به پیش­بینی رفتارهای خودمراقبتی بودند (42/0 =R²). هرسه نیاز؛ خودمختاری (19/0=β)، شایستگی (38/0=β) و ارتباط با دیگران (17/0=β) به طور معنی­داری (001/0 > P) رفتارهای خودمراقبتی را پیش بینی نمودند که از این میان نیاز به شایستگی بیشتر، از دو نیاز دیگر رفتارهای خودمراقبتی را پیش بینی کرد.
نتیجه‌گیری: داشتن محیط حمایت کننده از ارضای سالم نیازهای بنیادین روانشناختی با افزایش رفتارهای خودمراقبتی در ارتباط است. بنابراین، تدابیر روانشناختی و تربیتی در جهت ارضای نیازهای روانشناختی در تقویت رفتارهای خودمراقبتی در محیط خانواده و مدرسه از سوی والدین و معلمان ضروری می نماید.