طب پیشگیری

مقدمه: شناورهای دریایی یک مکان عمومی هستند که علاوه بر استانداردهای بهداشت محیطی، به دلیل شناور بودن در دریا، نیاز به رعایت موارد و موازین ایمنی نیز دارند. جزیره قشم منطقه ای آزاد و تجاری می باشد، این مسئله باعث  شده است که مسیر قشم به بندرعباس و برعکس یکی از مسیرهای پرتردد دریایی هرمزگان به شمار رود. با توجه به وجود تعدد زیاد مسافرت و اهمیت رعایت موازین بهداشت محیطی در سلامت مسافران و همچنین، سوابق مرتبط با حوادث منجر به مرگ مسافران در این مسیر، این مطالعه با  هدف بررسی شاخص های بهداشت محیطی مرتبط با سلامت خدمه و مسافران و همچنین ارزیابی سطح رعایت موازین ایمنی شناورهای حمل مسافر در مسیر بندرعباس- قشم طراحی و به اجرا درآمد.

روش ها:  در این مطالعه مقطعی، به منظور ارزیابی وضعیت بهداشت محیطی و ایمنی 31 شناور مسیر قشم- بندرعباس، از پرسشنامه خود ساخته استفاده شد. این پرسشنامه 4 قسمتی و 59 سوالی بود و در برگیرنده مشخصات شناور (8 سوال)، مشخصات خدمه و ناخدا (4 سوال)، شاخص های بهداشتی محیطی(37 سوال) و 22 سوال در مورد ایمنی شناورها بود. جهت تکمیل پرسشنامه ها، پس از کسب مجوز، در ابتدا با ناخدا و خدمه مصاحبه به عمل آمد سپس از طریق بازدید حضوری چک لیست تکمیل گردید. در نهایت داده های کسب شده از چک لیست به نرم افزار SPSS وارد گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: میانگین سنی متصدیان 39 سال، میانگین تعداد خدمه 8 نفر، حداکثر ناخدا ها دارای مدرک تحصیلی دیپلم بودند. کف همه ی شناور ها قابل شستشو بود و 83.8 % از آنها بطور روزانه کف شناور را مورد شستشو قرار می گرفت. 93.5 % از شناور ها دارای سرویس بهداشتی قابل استفاده بودند. شستشوی سرویس های بهداشتی در 74 % از موارد بصورت روزانه و مابقی بصورت یک یا دو بار در هفته انجام می شد. شاخص های ایمنی شناورها در اغلب موارد، تامین گردیده بود، تنها در دو مورد وجود سیستم ارتباطی و بازرسی چراغ های گردان شناور میزان تامین استاندارد به ترتیب (3/90 و 8/96 درصد ) بود. در دو مورد تحویل جلیقه در بدو ورود و الزام استفاده از جلیقه رعایت استاندارد صفر درصد بود.

نتیجه‌گیری: در یک ارزیابی کلی، وضعیت ایمنی شناورهای مورد مطالعه کاملا مطلوب برآورد گردید. از آنجا که ارتباط معنا داری بین تحصیلات ناخدا، سن ناخدا و تعداد خدمه با کیفیت بهداشت محیطی شناور وجود ندارد، لذا توصیه می شود به منظور ارتقای سطح بهداشت محیطی شناورها، شاخص های بهداشت محیطی از قبیل نوع و تعداد سرویسهای بهداشتی، نوع و تعداد و حجم بهینه ظروف نگهداری پسماند، سیستم تصفیه فاضلاب شناور و مواردی این چنینی مورد تجدید نظر و بهبود قرار گیرند.