طب پیشگیری

مقدمه
پرفشاری خون به‌عنوان یک مشکل مزمن در‌زمینه بهداشت جهانی است که تقریباً 1 میلیارد نفر در سراسر جهان درگیر آن هستند [1] و عامل خطر مهم برای بیماری عروق کرونر قلبی، بیماری شریان محیطی، بیماری‌های کلیوی و نارسایی قلبی است [2، 3]. پرفشاری خون نگرانی‌ای است که به دلیل شیوع بالا و همراهی آن با بیماری‌های قلبی‌عروقی به مشکل عمده‌ای در کشورهای صنعتی و در‌حال‌توسعه تبدیل شده است [4]. 
در میان عوامل خطر قابل‌تعدیل ایجادکننده بیماری‌های قلبی‌عروقی، پرفشاری خون موجب ایجاد 70 درصد بار بیماری‌های قلبی‌عروقی در منطقه آسیا و اقیانوسیه است [5]. باتوجه‌به شیوع بالای فشار خون بالا و عوارض جدی آن، سازمان بهداشت جهانی موضوع روز جهانی بهداشت در سال 2013 را با عنوان فشار خون به‌عنوان «قاتل خاموش، بحران جهانی بهداشت عمومی» تعیین کرد [6]. نیمی از بیماران مبتلا به فشار خون بالا از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها نیمی که از مشکل خود مطلع هستند فشار خون خود را در محدوده طبیعی حفظ کرده‌اند [7].
پرفشاری خون مهم‌ترین عامل از 67 مورد عامل خطر است. عامل بیشترین مرگ‌و‌میر (تقریباً 9/4 میلیون نفر در سراسر جهان) نسبت بـه سایر عوامل خطر است و مسئول حدود 7 درصد از سال‌های زندگی با ناتوانی و بیش از نیمی از مرگ‌و‌میر‌های ناشی از بیماری ایسکمیک قلبی است [8]. این در حالی است که افزایش 24 درصدی در کشورهای توسعه‌یافته و 80 درصدی این بیماری در کشورهای در‌حال‌توسعه برای سال 2025 پیش‌بینی شده است و انتظار می‌رود که این افزایش بسیار بیشتر از این پیش‌بینی‌ها باشد [9]. میزان شیوع پرفشاری خون در ایران همچون بسیاری از کشورهای جهان به دلایلی از‌جمله تغییرات سریع اجتماعی، مانند شهرنشینی، تغییر در سبک زندگی و همچنین افزایش طول عمر مبتلایان به دنبال پیشرفت دانش پزشکی رو به افزایش است [10]. طی یک بررسی انجام‌شده در ایران در سال 1392 نیز شیوع فشار خون در گروه سنی ١٥ تا ٦٤ سال 26/6 درصد گزارش شده است. این در حالی ست که مطالعه رحیمی و همکاران بر روی جمعیت بزرگسال استان فارس نشان داد که 23/4 درصد فشار خون سیستولیک بالاتر از مقدار قطع و 10/5 درصد فشار خون دیاستولیک بالاتر از مقدار قطع داشتند [1]. راهکارهای مشخص برای درمان و پیشگیری از فشار خون ارائه شده که می‌توان به در‌دسترس بودن بیش از 100 نوع داروی متفاوت فشار خون اشاره کرد [6]. محققان تأثیر مثبت دارودرمانی به همراه استفاده از روش‌هایی مثل کاهش وزن، رعایت رژیم غذایی مناسب و داشتن فعالیت بدنی منظم را در کنترل فشار خون بالا به اثبات رسانده‌اند [11، 12]. آموزش رفتارهای مراقبت از خود، علاوه‌بر پیشگیری از تشدید علائم و نشانه‌ها در کاهش دفعات بستری، کاهش مرگ‌و‌میر، احساس سلامت بیشتر در بیماران و کاهش هزینه‌های درمان آنان ضروری و حیاتی است و بر ارتقای احساس آسایش، توانایی‌های عملکردی و فرایندهای بیماری تأثیر‌گذار است [13]. 
ارتقای خودمراقبتی با آموزش صحیح امکان‌پذیر است و جهت کسب آن نیاز به اقدامات آموزشی مناسب است [14]. مداخلات مبتنی بر تئوری در رفتارهای مرتبط با سلامت در مقایسه با رویکردهای بدون چارچوب نظری مؤثرتر است، زیرا آن‌ها یک وسیله برای توسعه مداخلات هستند و همچنین ارزیابی این مداخلات را هدایت می‌کنند [15]. مدل اطلاعات‌ـ‌انگیزش‌ـ‌مهارت‌های رفتاری توجه زیادی را به خود جلب کرده است، زیرا نه‌تنها توضیحی نسبتاً ساده برای رفتارهای پیچیده سلامتی ارائه می‌دهد، بلکه سازه‌هایی (از‌جمله اطلاعات، انگیزه و مهارت‌های رفتاری) را که برای خودمراقبتی موفق یا پایبندی در بیماران مبتلا به بیماری مزمن مورد‌نیاز است، مشخص می‌کند [16]. براساس مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری، اطلاعات به‌عنوان «پیش‌نیاز اولیه برای ایجاد یک رفتار بهداشتی» تعریف می‌شود [17]. انگیزه از 2 عامل تشکیل شده است: انگیزه شخصی، که شامل باورهایی در‌مورد پیامدهای مداخله و نگرش نسبت به رفتارهای خاص سلامتی است [17، 18] و انگیزه اجتماعی که شامل حمایت اجتماعی درک‌شده یا هنجار اجتماعی برای انجام یک رفتار خاص است [19]. مهارت‌های رفتاری، سومین عامل تعیین‌کننده در مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری هستند که برای انجام یک رفتار بهداشتی خاص ضروری هستند. برای تسهیل تغییر رفتار، مهارت‌های رفتاری در مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری بر افزایش مهارت‌های عینی فرد و افزایش خودکارآمدی درک‌شده تأکید می‌کند [19]. با‌توجه‌به شیوع بالای پرفشاری خون در کشور و اهمیت ارتقای سطح خودمراقبتی بیماران برای پیشگیری از عوارض زودرس و دیررس پرفشاری خون و همین‌طور برنامه ترویج و توسعه خودمراقبتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ایران، مطالعه‌ای با بررسی تأثیر مداخله آموزشی براساس مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری بر خود‌مراقبتی بیماران مبتلا به فشار خون بالا مفید و حائز اهمیت است. بنابراین این مطالعه با هدف طراحی, اجرا, ارزیابی مداخله آموزشی مبتنی بر مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری بر رفتار خودمراقبتی بیماران مبتلا به فشار خون بالا در شهر داراب انجام شد. 

مواد و روش‌ها
پژوهش حاضر مداخله‌ای نیمه تجربی در سال 1401 است. جامعه آماری کلیه بیماران مبتلایان به فشار خون بالا در شهر داراب بود. محیط پژوهش شامل 4 مرکز جامع خدمات سلامت در شهر داراب بود. 
برای محاسبه حجم نمونه از فرمول شماره 1 که برای برآورد حجم نمونه برای مقایسه 2 میانگین در 2 جامعه مستقل است، استفاده شد. 



حجم نمونه در هر گروه 112 نفر به دست آمد. از‌آنجایی‌که پیش‌بینی شد هر گروه 10 درصد ریزش داشته باشد، بنابراین حجم نمونه برای هر گروه 125 نفر برآورد شد. 

معیار‌های ورود و خروج
معیار‌های ورود به مطالعه شامل تمام مبتلایان به فشار خون بالا با تأیید پزشک، توانایی شرکت در کلاس‌های آموزشی، سواد خواندن و نوشتن، داشتن پرونده بهداشتی فعال در سامانه سیب، داشتن گوشی همراه و برنامه واتساپ متعلق به خود فرد یا یکی از اعضای خانواده و رضایت به شرکت در مطالعه بود و معیار‌های خروج از مطالعه نیز شامل غیبت بیش از 1 جلسه در کلاس‌های آموزشی و عدم تمایل به ادامه مشارکت در مطالعه بود.

روش نمونه‌گیری
روش نمونه‌گیری در این مطالعه به‌صورت 2 مرحله‌ای بود. شهر داراب دارای 4 مرکز جامع خدمات سلامت است که از بین مراکز، 2 مرکزی که در مجاورت یکدیگر هستند به گروه آزمایش و 2 مرکز دیگر به گروه کنترل تخصیص داده شد. در هریک از مراکز منتخب با در نظر گرفتن معیارهای ورود و خروج نمونه‌ها به‌صورت داوطلبانه و در دسترس انتخاب شدند (تصویر شماره 1).



ابزار جمع‌آوری داده‌ها
 ابزار گرد‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه‌ای است که مشتمل بر 3 بخش، اطلاعات جمعیت‌شناختی، سازه‌های مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری و رفتارهای خودمراقبتی بود. بخش اول پرسش‌نامه شامل 13 سؤال جمعیت‌شناختی (‌از قبیل سن، وضعیت تأهل، وزن، قد، سابقه بیماری و غیره) است. 
بخش دوم، سؤالات سازه‌های مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری است که آیتم‌های پرسش‌نامه براساس مرور منابع و مقالات مرتبط و نیز براساس اهداف طرح، طراحی شده‌اند.
 سازه دانش که شامل20 سؤال به‌صورت صحیح 1 امتیاز؛ غلط صفر امتیاز و نمی‌دانم صفر امتیاز است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه در محدوده صفر تا 20 است. سازه انگیزش فردی، شامل 5 سؤال در مقیاس لیکرت از 1 کاملاً مخالف تا 5 کاملاً موافق است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه 5 تا 25 است. سازه انگیزش اجتماعی، شامل 5 سؤال در مقیاس لیکرت از 1 کاملاً مخالف تا 5 کاملاً موافق است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه 5 تا 25 است.
سازه نگرش فردی: شامل 5 سؤال در مقیاس لیکرت و از 1 کاملاً مخالف تا 5 کاملاً موافق است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه در محدوده 5 تا 25 است. سازه هنجار اجتماعی: شامل 8 سؤال در مقیاس لیکرت و از 1 کاملاً مخالف تا 5 کاملاً موافق است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه در محدوده 8 تا 40 است. سازه حمایت اجتماعی: شامل 8 سؤال در مقیاس لیکرت و از 1 کاملاً مخالف تا 5 کاملاً موافق است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه در محدوده 8 تا 40 است. سازه خودکارآمدی: شامل 7 سؤال در مقیاس لیکرت و از 1 کاملاً مخالف تا 5 کاملاً موافق است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه در محدوده 7 تا 35 است. سازه برنامه‌ریزی برای عمل: شامل 5 سؤال در مقیاس لیکرت و از 1 هیچ‌وقت تا 5 همیشه است. نمره قابل‌اکتساب در این سازه در محدوده 5 تا 25 است.
بخش سوم پرسش‌نامه رفتارهای خودمراقبتی در ارتباط با بیماری فشار خون برای 7 روز هفته و حداقل نمره صفر و حداکثر نمره برای هر سؤال 7 است.

روایی و پایایی ابزار
ابتدا اعتبار پرسش‌نامه به روش اعتبار محتوا و استفاده از نظرات متخصصین تعیین شد و پایایی آن در یک مطالعه پایلوت بر روی 20 نفر از افراد مشابه جمعیت هدف و با روش آزمون آزمون مجدد تعیین شد. به این صورت که در فاصله زمانی 2 هفته افراد پرسش‌نامه‌ها را 2 بار تکمیل کرده و سپس ضریب همبستگی و پایایی درونی آن در 2 نوبت تعیین شد. 
امتیاز نسبت روایی محتوا هر 20 آیتم از عدد جدول لاوشه (0/73) بزرگ‌تر بود. نتایج محاسبه شاخص روایی محتوا حاکی از آن بود که تمام آیتم‌ها نمره شاخص روایی محتوا بالاتر از 0/8 داشته و 3 آیتم با امتیاز پایین‌تر مورد بازبینی قرار گرفت. همسانی درونی سؤالات (آلفای کرونباخ 94/1درصد) نشان داد تمام سؤالات ابزار همبستگی بالایی دارند. 
همسانی درونی در انگیزش فردی 0/78، انگیزش اجتماعی 0/8، نگرش فردی 0/5، هنجار اجتماعی 0/8، حمایت اجتماعی 0/9، خودکارآمدی 0/6، برنامه‌ریزی برای عمل 0/7، خود‌مراقبتی 0/75 و کاهش یا حفظ وزن 0/85 بود
 پایایی آزمون آزمون مجدد با استفاده از ضریب همبستگی 9/ICC=0 و r=0/875 در سطح P<0/005 معنی‌دار بود.
مداخله آموزشی طی 4 جلسه در نظر گرفته شد (جدول شماره 1). در ابتدای برنامه به تمامی شرکت‌کنندگان اطمینان داده شد که تمامی اطلاعات جمع‌آوری‌شده به‌صورت محرمانه نگهداری می‌شود. آن‌ها بدون اجبار و با داشتن رضایت‌نامه کتبی وارد برنامه آموزشی شدند. 



مداخله روی سازه‌های مورد‌نظر متمرکز بود که متناسب با محتوای آموزشی و اطلاعات به‌دست‌آمده و سازه‌های مدل اطلاعات‌ـ‌انگیزش‌ـ‌مهارت‌های رفتاری به‌صورت زیر عمل شد: 
4 جلسه آموزشی 45 تا 60 دقیقه آموزش توسط مراقبین سلامت در گروه‌های 10 تا 15 نفره 1 روز در هفته به مدت 4 هفته انجام شد.

یافته‌ها
در این مطالعه 250 نفر مشارکت کردند و پرسش‌نامه‌ها را در 2 مرحله قبل و بعد از مداخله در 2 گروه تکمیل کردند. براین‌اساس میانگین سنی افراد شرکت‌کننده در گروه آزمایش 12‌±‌53/5 و در گروه کنترل 10‌±‌58 بودند. 56/8 درصد از افراد شرکت‌کننده در گروه آزمایش زن و در گروه کنترل نیز 65/6 درصد از آنان زن بودند‌. مشخصات جمعیت‌شناختی شرکت‌کنندگان در مطالعه در جدول شماره 2 آورده شده است.



قبل از مداخله، 2 گروه از‌نظر نمره دانش تفاوت داشتند (0/001=P). با‌این‌حال، 2 گروه در سایر سازه‌ها تفاوت معنی‌داری نداشتند (P>0/05). پس از مداخله آموزشی، تفاوت آماری معنی داری بین گروه آموزش و کنترل در تمامی سازه ها مشاهده شد (P>0/05). (جدول شماره 3). 



با‌وجه‌به جدول شماره 4 نمره دانش، انگیزش، مهارت‌های رفتاری و خودمراقبتی در 2 گروه آزمایش و کنترل، بعد از مداخله تفاوت آماری معنی‌داری دارند.




بحث و نتیجه‌گیری
بر‌اساس نتایج مطالعه مداخله آموزشی بر افزایش نمره دانش تأثیرگذار بوده است. اگر بتوان دانش را در‌زمینه رفتارهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشار خون بالا افزایش داد، شاید بتوان تا حدود زیادی امیدوار بود که سازه، مسیر اتخاذ رفتارهای خود‌مراقبتی را هموار کند. این نتایج گویای آن است که هرچه دانش فرد از رفتارهای خودمراقبتی بیشتر باشد، احتمال انجام رفتار درست خودمراقبتی بیشتر خواهد شد که با نتایج برخی مطالعات هم‌راستا است. از‌جمله در مطالعه تات و همکاران (1400)، گزارش شد استفاده از ساختار آموزش با رویکرد اطلاعات، انگیزش، مهارت‌های رفتاری می‌تواند به طراحی درمان‌های مناسب و رژیم‌های غذایی مناسب کمک کند که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد [5]. همچنین نتایج مطالعه بای سلامی و همکاران (1399)، با هدف بررسی اثر‌بخشی مداخله گروهی با مدل اطلاعات‌ـ‌انگیزش‌ـ‌اطلاعات‌ـ‌انگیزش به کمک مدیریت استرس، با رویکرد شناختی‌رفتاری بر میزان فشار خون با نتایج مطالعه حاضر هم‌راستا است [7]. مطالعه لوگان و همکاران (2012) نشان داد دانش در‌مورد کنترل فشار خون همراه با پشتیبانی از راه دور بر خودمراقبتی مؤثر است که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد [20].
در مطالعه حاضر میانگین انگیزش قبل و بعد در گروه آزمایش تفاوت معنی‌دار آماری دارد. به‌گونه‌ای که پس از آموزش انگیزش افراد برای خودمراقبتی افزایش یافته است که با نتایج برخی مطالعات از‌جمله مطالعه عربشاهی و همکاران (1398) با هدف تأثیر آموزش مبتنی بر حمایت اجتماعی همسر بر ارتقای رفتارهای خودمراقبتی در مردان مبتلا به فشار خون بالا، همخوانی دارد [21]. مطالعه سی و همکاران (2020) مداخله مبتنی بر مدل اطلاعات‌ـ‌انگیزش‌ـ‌مهارت‌های رفتاری را بررسی کرد که اثرات مثبتی بر انگیزه شرکت‌کنندگان نسبت به واکسیناسیون HPV نشان داد و با نتایج مطالعه حاضر هم‌راستا می‌باشد [22].
میانگین نمره مهارت‌های رفتاری قبل و بعد در گروه آزمایش تفاوت معنی‌دار آماری دارد. به‌گونه‌ای که پس از آموزش مهارت‌های رفتاری افراد افزایش یافته است. این یافته با نتایج برخی مطالعات هم‌راستا بود. از‌جمله در مطالعه رافعی و همکاران (1400) مهارت‌های رفتاری در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل به‌طور معنی‌داری افزایش یافته بود [11]. مطالعه جئون و همکاران (2020) نشان داد که مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری ویژگی‌هایی نظیر خودکارآمدی، رفتار‌های خود‌مدیریتی و باور‌های بهداشتی در بیماران را به طور قابل‌توجهی افزایش داده است که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد [23]. نتایج مطالعه کائوریک کلاین ـ دو همکاران (2017) نشان داد خودکارآمدی با کاهش مصرف نمک، کاهش وزن و افزایش پایبندی به مصرف داروهای فشار خون همراه بوده است که با نتایج مطالعه حاضر هم راستا است [24].
در مطالعه حاضر میانگین نمره رفتارهای خود‌مراقبتی قبل و بعد در گروه آزمایش تفاوت معنی دار آماری دارد که نشان می‌دهد که پس از آموزش، نمره رفتارهای خود‌مراقبتی افزایش یافته است. مطالعه جمشیدی و همکاران (1398) به تأثیر آموزش به روش بحث گروهی بر رفتار خود مراقبتی بیماران مبتلا به فشار خون بالا و مراجعه‌کننده به پایگاه‌های بهداشتی اراک تأکید کردند که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد [7]. 

محدودیت‌های پژوهش
عدم سواد کافی افراد شرکت‌کننده در مطالعه جهت تکمیل پرسش‌نامه (جهت رفع این محدودیت، سؤالات پرسش‌نامه توسط پرسشگر برای فرد خوانده شد و جواب‌های فرد نیز توسط پرسشگر ثبت شد).
عدم همکاری در تکمیل دقیق پرسش‌نامه (جهت تعدیل این محدودیت، پرسشگر هنگام تحویل پرسش‌نامه پاسخ‌دهی به تمام سؤالات را چک کرد).
عدم پاسخ‌دهی به تماس‌های تلفنی (جهت تعدیل این محدودیت اطلاع‌رسانی مطلوبی از‌طریق ارسال پیامک صورت گرفت).
در‌مجموع استفاده از مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری در امر آموزش، جهت انجام خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشار خون در نمونه‌های مورد‌مطالعه موثر بوده است و سبب افزایش دانش، نمرات انگیزش‌، مهارت‌های رفتاری، رفتارهای خودمراقبتی و کاهش هزینه‌ها در افراد گروه آزمایش شده است. با استناد به نتایج برنامه آموزشی اجرا شده, منجر به ارتقای خودمراقبتی بیماران مبتلا به فشار خون بالا شد. این افزایش خودمراقبتی می‌تواند سبب کاهش عوارض ناشی از فشار خون شود. یافته پژوهش حاضر مشخص کرد آموزش نقش مؤثری در افزایش دانش، انگیزش و مهارت‌های رفتاری در‌مورد رفتار خودمراقبتی گروه آزمایش داشت. 

پیشنهادات کاربردی
برگزاری کلاس‌های آموزشی جهت بیماران مبتلا به فشار خون بالا براساس مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری در مراکز خدمات جامع سلامت جهت بهبود خودمراقبتی.
توانمند کردن مراقبین سلامت درزمینه مراقبت‌های مربوط به فشار خون بالا براساس مدل اطلاعات ـ انگیزش ـ مهارت‌های رفتاری.
آموزش مبتلایان به فشار خون بالا از‌طریق نمایش فیلم‌های آموزشی به‌منظور آشنایی با شیوه زندگی سالم ( مصرف سبزیجات تازه، عدم مصرف فست‌فود ومصرف لبنیات کم‌چرب).
تهیه فیلم آموزشی در‌زمینه خودمراقبتی و همکاری رسانه‌های ارتباط‌جمعی، مانند تلویزیون با ارائه برنامه‌های بهداشتی به‌صورت کوتاه ولی پربار که می‌توانند یک حساسیت کلی در‌زمینه خودمراقبتی ایجاد کنند.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این پژوهش در دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان با شناسه اخلاق IR.HUMS.REC.1400.384 مصوب شد.

حامی مالی
این مقاله با حمایت مالی معاونت تحقیقات دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان انجام شده است.

مشارکت نویسندگان
 طراحی مطالعه: شیوا سالاری، تیمور آقا ملایی، زهرا حسینی؛ نگارش: شیوا سالاری، زهرا حسینی؛ جمع‌آوری اطلاعات: شیوا سالاری؛ بازنگری مقاله‌: تیمور آقا ملایی، زهرا حسینی؛ آنالیز آماری: شکراله محسنی.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله هیچ تعارض منافعی ندارد.



 

1. Lee JE, Han HR, Song H, Kim J, Kim KB, Ryu JP, et al. Correlates of self-care behaviors for managing hypertension among Korean Americans: A questionnaire survey. Int J Nurs Stud. 2010; 47(4):411-7. [DOI:10.1016/j.ijnurstu.2009.09.011] [PMID]
2. Hinkle JL, Cheever KH. Brunner and Suddarth's textbook of medical-surgical nursing. Gurugram: Wolters kluwer India; 2018. [Link]
3. Shayesteh H, Mirzaei A, Sayehmiri K, Qorbani M, Mansourian M. Effect of education intervention on lifestyle of patients with hypertension among the rural population of Lorestan Province. J Lifestyle Med. 2016; 6(2):58-63. [DOI:10.15280/jlm.2016.6.2.58] [PMID] [PMCID]
4. Meraci M, Feizi A, Bagher Nejad M. [Investigating the prevalence of high blood pressure, type 2 diabetes mellitus and related risk factors according to a large general study in Isfahan-using multivariate logistic regression model (Persian)]. J Health Syst Res. 2012; 8(2):193-203. [Link]
5. Darvishpour J, Omidi S, Farmanbar R. The relationship between health literacy and hypertension treatment control and follow-up. Caspian J Health Res. 2016; 2(1):1-8 [DOI:10.18869/acadpub.cjhr.2.1.1]
6. World Health Organization (WHO). A global brief on hypertension : Silent killer, global public health crisis: World health day 2013 [Internet]. 2013 [Updated 2013 June 25]. Available from: [Link]
7. Rafei S, Aghamolaei T, Hosseini Z, Ghanbarnejad A. [Effect of educational intervention based on social cognitive theory on self-care behaviors of high blood pressure patients (Persian)]. J Prevent Med. 2021; 8(1):11-1. [DOI:10.52547/jpm.8.1.11]
8. James PA, Oparil S, Carter BL, Cushman WC, Dennison-Himmelfarb C, Handler J,et al. 2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: Report from the panel members appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8). JAMA. 2014; 311(5):507-20. [DOI:10.1001/jama.2013.284427] [PMID]
9. Saeed AA, Al-Hamdan NA, Bahnassy AA, Abdalla AM, Abbas MA, Abuzaid LZ. Prevalence, awareness, treatment, and control of hypertension among Saudi adult population: A national survey. Int J Hypertens. 2011; 2011:174135. [DOI:10.4061/2011/174135] [PMID] [PMCID]
10. Jamshidi A, Rozbahani N, Nasirian M. [The effect of group discussion on self-care behaviors among hypertensive patients referring to health care centers in Arak City (Persian)]. Sci J Kurdistan Univ Med Sci. 2019; 24(5):58-68. [Link]
11. Hazavehei MM, Dashti S, Moeini B, Faradmal J, Shahrabadi R, Yazdi AH. [Factors related to self-care behaviors in hypertensive individuals based on Health Belief Model (Persian)]. Koomesh. 2015; 17(1):37-44. [Link]
12. Javadzade H, Larki A, Tahmasebi R, Reisi M. A theory-based self-care intervention with the application of health literacy strategies in patients with high blood pressure and limited health literacy: A protocol study. Int J Hypertens. 2018; 2018:4068538. [DOI:10.1155/2018/4068538] [PMID] [PMCID]
13. Babaei-Sis M, Ranjbaran S, Mahmoodi H, Babazadeh T, Moradi F, Mirzaeian K. [The effect of educational intervention of life style modification on blood pressure control in patients with hypertension (Persian)]. J Educ Commun Health. 2016; 3(1):12-9. [DOI:10.21859/jech-03012]
14. Zamanian M, Pak Seresht MR, Holakoei Naeini K, Eshrati B, Rahimi foroushani A, Ghaderpanahi M. [Determinants of fruit and vegetable consumption among people in the age range of 18-70 years in Arak, Iran (Persian)]. J Sch Public Health Inst Public Health Res. 2013; 11(1):85-98. [Link]
15. Dib MW, Riera R, Ferraz MB. Estimated annual cost of arterial hypertension treatment in Brazil. Rev Panam Salud Publica. 2010; 27(2):125-31. [DOI:10.1590/S1020-49892010000200006] [PMID]
16. Chang SJ, Choi S, Kim SA, Song M. Intervention strategies based on information-motivation-behavioral skills model for health behavior change: A systematic review. Asian Nurs Res. 2014; 8(3):172-81. [DOI:10.1016/j.anr.2014.08.002]
17. Misovich SJ, Martinez T, Fisher JD, Bryan A, Catapano N. Predicting breast self-examination: A test of the information-motivation-behavioral skills model 1. J Appl Soc Psychol. 2003; 33(4):775-90. [DOI:10.1111/j.1559-1816.2003.tb01924.x]
18. Osborn CY. Using the IMB model of health behavior change to promote self-management behaviors in Puerto Ricans with diabetes [PhD dissertations]. Storrs: University of Connecticut; 2006. [Link]
19. Fisher WA, Kohut T, Schachner H, Stenger P. Understanding self-monitoring of blood glucose among individuals with type 1 and type 2 diabetes: An information-motivation-behavioral skills analysis. Diabetes Educ. 2011; 37(1):85-94. [DOI:10.1177/0145721710391479] [PMID]
20. Logan AG, Irvine MJ, McIsaac WJ, Tisler A, Rossos PG, Easty A, et al. Effect of home blood pressure telemonitoring with self-care support on uncontrolled systolic hypertension in diabetics. Hypertension. 2012; 60(1):51-7. [DOI:10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.188409] [PMID]
21. Arabshahi A, Gharlipour Z, Mohammadbeigi A, Mohebi S. [The effect of education based on spousal social support on improving self-care behaviors in men with high blood pressure (Persian)]. Qom Univ Med Sci J. 2020; 14(2):34-46. [DOI:10.29252/qums.14.2.34]
22. Si M, Su X, Jiang Y, Wang W, Zhang X, Gu X, et al. Effect of an IMB model-based education on the acceptability of HPV vaccination among college girls in mainland China: A cluster RCT. Cancer Control. 2022; 29:10732748211070719. [DOI:10.1177/10732748211070719] [PMID] [PMCID]
23. Jeon E, Park HA. Experiences of patients with a diabetes self-care app developed based on the information-motivation-behavioral skills model: Before-and-after study. JMIR Diabetes. 2019; 4(2):e11590. [DOI:10.2196/11590] [PMID] [PMCID]
24. Kauric-Klein Z, Peters RM, Yarandi HN. Self-efficacy and blood pressure self-care behaviors in patients on chronic hemodialysis. West J Nurs Res. 2017; 39(7):886-905. [DOI:10.1177/0193945916661322] [PMID]