دوره 9، شماره 2 - ( تابستان 1401 )
جلد 9 شماره 2 صفحات 115-102 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 99s24
Ethics code: IR.AJUMS.REC.1399.278
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Jokar A, Sharififard M, Jahanifard E. Prevalence of Human Myiasis and its Epidemiological Aspects in Iran From 2013 To 2020: A Review Study. J Prevent Med 2022; 9 (2) :102-115
URL: http://jpm.hums.ac.ir/article-1-552-fa.html
URL: http://jpm.hums.ac.ir/article-1-552-fa.html
جوکار ابوالفضل، شریفی فرد منا، جهانی فرد الهام. مروری بر گزارشات موردی بیماری عفونی میاز انسانی در ایران از سال 1392 تا 1399با تأکید بر جنبه‌های اپیدمیولوژیک آن. طب پیشگیری. 1401; 9 (2) :102-115
1- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران.
2- گروه حشره‌شناسی پزشکی و کنترل ناقلین، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران.
3- گروه حشره‌شناسی پزشکی و کنترل ناقلین، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران
2- گروه حشره‌شناسی پزشکی و کنترل ناقلین، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران.
3- گروه حشره‌شناسی پزشکی و کنترل ناقلین، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران
متن کامل [PDF 5159 kb]
(929 دریافت)
| چکیده (HTML) (1287 مشاهده)
متن کامل: (6739 مشاهده)
مقدمه
حشرات بزرگترین رده بندپایان هستند که حدود دو‌سوم از گونه‌های جانوری را شامل می‌شوند. بزرگترین راسته حشرات، راسته دوبالان (دیپترا) است که با تعداد بسیار زیاد و کاملاً شناخته‌شده مجموعه‌ای از مگس‌ها و پشه‌ها را شامل می‌شوند [1 ,2]. حشرات و بندپایان به‌واسطه خسارت‌های مستقیم و غیر‌مستقیم به انسان و دارایی‌هایش از دو جنبه کشاورزی و بهداشتی حائز اهمیت هستند. اهمیت بهداشتی آن‌ها به‌دلیل آزار و اذیت، گزش، بروز و انتقال بیماری به انسان است. ازجمله بیماری‌های منتقله توسط بندپایان می‌توان به مالاریا، لیشمانیوز، تب زرد، تب دانگ، تب خون‌ریزی‌دهنده کریمه کنگو، ویروس زیکا، چیکونگونیا، پدیکولوزیس و میازیس اشاره کرد. میاز بیماری‌ای است که در اثر تهاجم تخم و لارو برخی از خانواده‌های دوبالان به ارگان‌ها و بافت‌های زنده یا مرده میزبان ایجاد میشود [3 ,4 ,5, 6].
این بیماری معمولاً در حیوانات اهلی مانند بز، گوسفند و گاو دیده میشود و در انسان به میزان کمتری نسبت به حیوانات دیده میشود. باتوجه‌به چرخه زندگی و نیاز به شرایط مساعد محیطی برای مگس‌ها و پشه‌ها، میاز بیشتر در نواحی گرمسیری و معتدله در دنیای قدیم و جدید گسترش دارد و انتشار آن جهانی است. به‌دلیل شرایط آبوهوایی کشور ایران، انواع مختلفی از میاز وجود دارد [4, 7, 8, 9]. بیماری میاز ازجنبه بالینی براساس عضو و یا اندام مبتلا به انواع میازِ چشم، گوش، بینی، تناسلی، دهانی، گوارشی و جلدی تقسیم میشود، اما ازجنبه بیولوژیکی، میاز به سه شکل اختیاری، اجباری و اتفاقی وجود دارد.
در میاز اختیاری لاروها بافت‌های مرده و لاشه‌ها را مورد حمله قرار می‌دهند. در میاز اجباری، بافت‌های زنده مورد حمله قرار می‌گیرند. حدود 20 گونه از دوبالان مسئول میاز اجباری، 60 گونه مسئول میاز اختیاری و 35 گونه مسئول میاز اتفاقی هستند [2، 6، 10] که به خانواده‌های کالیفوریده، سارکوفاژیده، استریده و سیرفیده از مگس‌ها و خانواده سایکودیده از پشه خاکی‌ها تعلق دارند [10].
بیش از 60 درصد از انواع میاز در ایران توسط گونه استروس اوویس ایجاد میشود. طی گزارشات اخیر، گونه‌های کرایزومیا بزیانا (کالیفوریده)، سارکوفاگا هموروئیدالیس (سارکوفاژیده) و لوسیلیا سریکاتا (کالیفوریده) عامل ایجاد میاز گوش، گونه استروس اوویس (استریده) عامل میاز چشم، گونه‌های کرایزومیا بزیانا و اریستالیس تینکس (سیرفیده) عامل میاز بینی و گونه‌های استروس اوویس و وُلفارتیــا مگنیفیــکا عامل میاز دهانی گزارش شدند [4, 6, 11, 12 ,13 ,14, 15]. گونه‌های مهم عامل بیماری میاز از جمله کرایزومیا بزیانا، کرایزومیا مگاسفالا، ﮐﺮایﺰوﻣﯿــﺎ آﻟﺒﯿﺴﭙﺲ، کالیفورا ویسینا، لوسیلیا سریکاتا، سارکوفاگا افریکا، سارکوفاگا ملانورا، وُلفارتیــا مگنیفیــکا، از نقاط مختلف ایران ازجمله استان خوزستان گزارش شدند. علاوه‌برآن نقش لوسیلیا سریکاتا علاوه برایجاد بیماری میاز، در درمان زخم ازجمله زخم حاصل از بیماری لیشمانیوز جلدی (سالک) در میزبان انسانی به اثبات رسیده است [16, 17, 18].
در یک مطالعه مروری که وضعیت بیماری میاز انسانی در دنیا را از سال 1997 تا 2017 بررسی کرده، تعداد 464 مورد میاز از 79 کشور دنیا گزارش شده است که از این تعداد به‌ترتیب 208، 150 و 52 مورد از آمریکا، آسیا و آفریقا گزارش شده است. تعداد گونه‌های گزارش‌شده عامل بیماری 42 گونه بوده است که گونه استروس اوویس، کرایزومیا بزیانا و وُلفارتیــا مگنیفیــکا به‌ترتیب 3 گونه غالب در ایجاد بیماری در کشورهای آسیایی گزارش شدند [19].
در مطالعه علیزاده و همکاران در سال 2014 ، کل موارد میاز گزارش‌شده در ایران از سال 1975 تا پایان سال 2012، از 16 استان کشور 77 مورد بوده است که 62 درصد از آن مربوط به استان فارس بوده است. باتوجه‌به ویژگی‌های بالینی مشخص شد بیشتر موارد میازیس (62 درصد) از نوع میاز دهانی بوده است. براساس بررسی‌های صورت‌گرفته، گروه سنی 21 تا 40 سال، بیشترین تعداد گزارشات میاز را شامل شدند که 80/5 درصد مرد و 19/5 درصد زن بودند [4]. شیوع این بیماری طی سالهای گذشته باعث شده تا علاوه‌بر وقوع خسارات اقتصادی فراوان در صنعت دامپروری به‌ویژه از‌طریق تأثیر بر کاهش محصولات دامی، کاهش وزن دام به‌دلیل مجاورت انسان با دام در مناطق روستایی، خطر ایجاد این بیماری در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه ازجمله ایران افزایش یابد که این مسئله بیانگر اهمیت کنترل و ارتقای دانش و آگاهی درخصوص مگس‌ها و پشه‌های مولد میاز است. بنابراین هدف از این مطالعه تعیین پراکنش جغرافیایی بیماری میاز انسانی و بررسی جنبه‌های اپیدمیولوژیک آن در ایران در فاصله سالهای 1392 تا 1399 است.
مواد و روش‌ها
این مطالعه از نوع مروری است که در نیمه اول سال 1399 انجام شد. اطلاعات لازم برای این مطالعه با جست‌وجو در پایگاه‌های گوگل‌اسکالر، مگ‌ایران، اسکوپوس، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پابمد، ایران‌مدکس، آی‌سی‌اِس و سای‌ماگو با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط در سایت مش جمع‌آوری شد. معیارهای ورود به مطالعه، تمام مقالات در‌مورد گزارش موارد میاز انسانی در فاصله سالهای 1392 تا پایان شهریور ماه سال 1399 باشد.
اطلاعات مربوط به نوع میاز، گونه ایجاد‌کننده بیماری، سن بیمار، شغل بیمار، محل سکونت براساس استان، شهر یا روستا، جنسیت، دلیل مراجعه، روش درمان، تعداد لارو خارج‌شده از بدن بیمار استخراج و در یک چک‌لیست محقق‌ساخته ثبت شد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های جمعیت‌شناختی این مطالعه اعم از شاخص‌های آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی و میانگین) با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 26 انجام شد. همچنین نمودارهای مورد‌نیاز با نرم‌افزار اکسل 2016 رسم شد. برای تهیه نقشه پراکندگی مکانی و فراوانی گونه‌ها و نوع میاز از نرم‌افزار ArcGIS نسخه 10/5 استفاده شد.
یافته‌ها
به‌طور‌کلی 26 مورد میاز انسانی از ایران در فاصله زمانی سالهای 1392 تا 1399 توسط محققین مختلف گزارش شد که بیشترین موارد در سال 1394 با 5 مورد (26/9 درصد) و کمترین موارد در سال 1399 با 1 مورد (3/8 درصد) بوده است (تصویر شماره 1).
حشرات بزرگترین رده بندپایان هستند که حدود دو‌سوم از گونه‌های جانوری را شامل می‌شوند. بزرگترین راسته حشرات، راسته دوبالان (دیپترا) است که با تعداد بسیار زیاد و کاملاً شناخته‌شده مجموعه‌ای از مگس‌ها و پشه‌ها را شامل می‌شوند [1 ,2]. حشرات و بندپایان به‌واسطه خسارت‌های مستقیم و غیر‌مستقیم به انسان و دارایی‌هایش از دو جنبه کشاورزی و بهداشتی حائز اهمیت هستند. اهمیت بهداشتی آن‌ها به‌دلیل آزار و اذیت، گزش، بروز و انتقال بیماری به انسان است. ازجمله بیماری‌های منتقله توسط بندپایان می‌توان به مالاریا، لیشمانیوز، تب زرد، تب دانگ، تب خون‌ریزی‌دهنده کریمه کنگو، ویروس زیکا، چیکونگونیا، پدیکولوزیس و میازیس اشاره کرد. میاز بیماری‌ای است که در اثر تهاجم تخم و لارو برخی از خانواده‌های دوبالان به ارگان‌ها و بافت‌های زنده یا مرده میزبان ایجاد میشود [3 ,4 ,5, 6].
این بیماری معمولاً در حیوانات اهلی مانند بز، گوسفند و گاو دیده میشود و در انسان به میزان کمتری نسبت به حیوانات دیده میشود. باتوجه‌به چرخه زندگی و نیاز به شرایط مساعد محیطی برای مگس‌ها و پشه‌ها، میاز بیشتر در نواحی گرمسیری و معتدله در دنیای قدیم و جدید گسترش دارد و انتشار آن جهانی است. به‌دلیل شرایط آبوهوایی کشور ایران، انواع مختلفی از میاز وجود دارد [4, 7, 8, 9]. بیماری میاز ازجنبه بالینی براساس عضو و یا اندام مبتلا به انواع میازِ چشم، گوش، بینی، تناسلی، دهانی، گوارشی و جلدی تقسیم میشود، اما ازجنبه بیولوژیکی، میاز به سه شکل اختیاری، اجباری و اتفاقی وجود دارد.
در میاز اختیاری لاروها بافت‌های مرده و لاشه‌ها را مورد حمله قرار می‌دهند. در میاز اجباری، بافت‌های زنده مورد حمله قرار می‌گیرند. حدود 20 گونه از دوبالان مسئول میاز اجباری، 60 گونه مسئول میاز اختیاری و 35 گونه مسئول میاز اتفاقی هستند [2، 6، 10] که به خانواده‌های کالیفوریده، سارکوفاژیده، استریده و سیرفیده از مگس‌ها و خانواده سایکودیده از پشه خاکی‌ها تعلق دارند [10].
بیش از 60 درصد از انواع میاز در ایران توسط گونه استروس اوویس ایجاد میشود. طی گزارشات اخیر، گونه‌های کرایزومیا بزیانا (کالیفوریده)، سارکوفاگا هموروئیدالیس (سارکوفاژیده) و لوسیلیا سریکاتا (کالیفوریده) عامل ایجاد میاز گوش، گونه استروس اوویس (استریده) عامل میاز چشم، گونه‌های کرایزومیا بزیانا و اریستالیس تینکس (سیرفیده) عامل میاز بینی و گونه‌های استروس اوویس و وُلفارتیــا مگنیفیــکا عامل میاز دهانی گزارش شدند [4, 6, 11, 12 ,13 ,14, 15]. گونه‌های مهم عامل بیماری میاز از جمله کرایزومیا بزیانا، کرایزومیا مگاسفالا، ﮐﺮایﺰوﻣﯿــﺎ آﻟﺒﯿﺴﭙﺲ، کالیفورا ویسینا، لوسیلیا سریکاتا، سارکوفاگا افریکا، سارکوفاگا ملانورا، وُلفارتیــا مگنیفیــکا، از نقاط مختلف ایران ازجمله استان خوزستان گزارش شدند. علاوه‌برآن نقش لوسیلیا سریکاتا علاوه برایجاد بیماری میاز، در درمان زخم ازجمله زخم حاصل از بیماری لیشمانیوز جلدی (سالک) در میزبان انسانی به اثبات رسیده است [16, 17, 18].
در یک مطالعه مروری که وضعیت بیماری میاز انسانی در دنیا را از سال 1997 تا 2017 بررسی کرده، تعداد 464 مورد میاز از 79 کشور دنیا گزارش شده است که از این تعداد به‌ترتیب 208، 150 و 52 مورد از آمریکا، آسیا و آفریقا گزارش شده است. تعداد گونه‌های گزارش‌شده عامل بیماری 42 گونه بوده است که گونه استروس اوویس، کرایزومیا بزیانا و وُلفارتیــا مگنیفیــکا به‌ترتیب 3 گونه غالب در ایجاد بیماری در کشورهای آسیایی گزارش شدند [19].
در مطالعه علیزاده و همکاران در سال 2014 ، کل موارد میاز گزارش‌شده در ایران از سال 1975 تا پایان سال 2012، از 16 استان کشور 77 مورد بوده است که 62 درصد از آن مربوط به استان فارس بوده است. باتوجه‌به ویژگی‌های بالینی مشخص شد بیشتر موارد میازیس (62 درصد) از نوع میاز دهانی بوده است. براساس بررسی‌های صورت‌گرفته، گروه سنی 21 تا 40 سال، بیشترین تعداد گزارشات میاز را شامل شدند که 80/5 درصد مرد و 19/5 درصد زن بودند [4]. شیوع این بیماری طی سالهای گذشته باعث شده تا علاوه‌بر وقوع خسارات اقتصادی فراوان در صنعت دامپروری به‌ویژه از‌طریق تأثیر بر کاهش محصولات دامی، کاهش وزن دام به‌دلیل مجاورت انسان با دام در مناطق روستایی، خطر ایجاد این بیماری در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه ازجمله ایران افزایش یابد که این مسئله بیانگر اهمیت کنترل و ارتقای دانش و آگاهی درخصوص مگس‌ها و پشه‌های مولد میاز است. بنابراین هدف از این مطالعه تعیین پراکنش جغرافیایی بیماری میاز انسانی و بررسی جنبه‌های اپیدمیولوژیک آن در ایران در فاصله سالهای 1392 تا 1399 است.
مواد و روش‌ها
این مطالعه از نوع مروری است که در نیمه اول سال 1399 انجام شد. اطلاعات لازم برای این مطالعه با جست‌وجو در پایگاه‌های گوگل‌اسکالر، مگ‌ایران، اسکوپوس، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پابمد، ایران‌مدکس، آی‌سی‌اِس و سای‌ماگو با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط در سایت مش جمع‌آوری شد. معیارهای ورود به مطالعه، تمام مقالات در‌مورد گزارش موارد میاز انسانی در فاصله سالهای 1392 تا پایان شهریور ماه سال 1399 باشد.
اطلاعات مربوط به نوع میاز، گونه ایجاد‌کننده بیماری، سن بیمار، شغل بیمار، محل سکونت براساس استان، شهر یا روستا، جنسیت، دلیل مراجعه، روش درمان، تعداد لارو خارج‌شده از بدن بیمار استخراج و در یک چک‌لیست محقق‌ساخته ثبت شد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های جمعیت‌شناختی این مطالعه اعم از شاخص‌های آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی و میانگین) با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 26 انجام شد. همچنین نمودارهای مورد‌نیاز با نرم‌افزار اکسل 2016 رسم شد. برای تهیه نقشه پراکندگی مکانی و فراوانی گونه‌ها و نوع میاز از نرم‌افزار ArcGIS نسخه 10/5 استفاده شد.
یافته‌ها
به‌طور‌کلی 26 مورد میاز انسانی از ایران در فاصله زمانی سالهای 1392 تا 1399 توسط محققین مختلف گزارش شد که بیشترین موارد در سال 1394 با 5 مورد (26/9 درصد) و کمترین موارد در سال 1399 با 1 مورد (3/8 درصد) بوده است (تصویر شماره 1).
طبقه‌بندی گروه‌های سنی موارد گزارش‌شده نشان داد گروه سنی بالای 60 سال با 10 مورد (38/5 درصد) و پس از آن گروه سنی زیر 10 سال با 4 مورد (15/4 درصد) به‌ترتیب بیشترین موارد و گروه سنی 10 تا 19 سال با 1 مورد (3/8 درصد) کمترین موارد را به خود اختصاص دادند. 88/5 درصد از بیماران، ساکن شهر و 11/5 درصد ساکن روستا بودند. از 26 مورد گزارش‌شده 50 درصد مرد و 50 درصد زن بودند (جدول شماره 1).
فراوان‌ترین نوع میاز براساس عضو مبتلا، میاز دهانی با 23/1 درصد و پس از آن چشم و گوارش هر‌کدام با 5 مورد و 19/2 درصد فراوانی بودند. گونه کرایزومیا بزیانا و لوسیلیا سریکاتا با 7 مورد (26/9 درصد) و 5 مورد (19/2 درصد) به‌ترتیب گونه‌های غالب عامل میاز بودند و به‌طور‌کلی بیشترین موارد گزارش‌شده مربوط به خانواده کالیفوریده با 18 مورد (69/2 درصد) بوده است (جدول شماره 2).
گزارشات منتشر‌شده از 12 استان کشور شامل استان‌های هرمزگان، تهران، یزد، خراسان‌رضوی، مازندران، زنجان، کردستان، تبریز، اصفهان، خوزستان، کرمانشاه و همدان بود که در این بین، استان‌های تهران و تبریز هر‌کدام با 5 مورد (19/2 درصد) بیشترین موارد را به خود اختصاص دادند. همچنین فراوانی موارد بیماری در سالهای مختلف نشان می‌دهد بیشترین موارد گزارش‌شده توسط محققین در سال 1394 و کمترین موارد در سال 1399 بوده است (تصویر شماره 2).
فراوان‌ترین نوع میاز براساس عضو مبتلا، میاز دهانی با 23/1 درصد و پس از آن چشم و گوارش هر‌کدام با 5 مورد و 19/2 درصد فراوانی بودند. گونه کرایزومیا بزیانا و لوسیلیا سریکاتا با 7 مورد (26/9 درصد) و 5 مورد (19/2 درصد) به‌ترتیب گونه‌های غالب عامل میاز بودند و به‌طور‌کلی بیشترین موارد گزارش‌شده مربوط به خانواده کالیفوریده با 18 مورد (69/2 درصد) بوده است (جدول شماره 2).
گزارشات منتشر‌شده از 12 استان کشور شامل استان‌های هرمزگان، تهران، یزد، خراسان‌رضوی، مازندران، زنجان، کردستان، تبریز، اصفهان، خوزستان، کرمانشاه و همدان بود که در این بین، استان‌های تهران و تبریز هر‌کدام با 5 مورد (19/2 درصد) بیشترین موارد را به خود اختصاص دادند. همچنین فراوانی موارد بیماری در سالهای مختلف نشان می‌دهد بیشترین موارد گزارش‌شده توسط محققین در سال 1394 و کمترین موارد در سال 1399 بوده است (تصویر شماره 2).
تصویر شماره 1 پراکندگی گونه‌های مختلف دوبالان ایجاد‌کننده میاز را نشان می‌دهد. باتوجه‌به نقشه، تعداد گونه‌های بیشتری از دوبالان مولد میاز از استان خراسان‌رضوی گزارش شده است. باتوجه‌به تصویر شماره 3، از مگس‌های خانواده کالیفوریده با فراوانی بیشتری نسبت به سایر خانواده‌ها میاز گزارش شده است.
در جدول شماره 3 اطلاعات مربوط به هر بیمار به تفکیک نوع میاز، گونه عامل بیماری، دلیل مراجعه و نوع درمان آمده است.
گونه‌های غالب ایجاد‌کننده میاز چشم کرایزومیا بزیانا و لوسیلیا سریکاتا هستند که هر‌کدام 40 درصد از موارد میاز چشمی را شامل می‌شوند. در 80 درصد از موارد، بیماران به‌دلیل التهاب چشم و در 20 درصد از موارد به‌دلیل مشاهده حرکت لارو در چشم به مراکز درمانی مراجعه کردند. در میاز دهانی و میاز حلق و بینی نیز 2 گونه ذکر‌شده در بالا عامل بیماری بودند و دلیل مراجعه بیماران عمدتاً ناراحتی‌های تنفسی بوده است. عامل ایجاد میاز گوارشی 5 گونه مختلف از جنس‌های اریستالیس تینکس، سارکوفاگا و لوسیلیا ،و بودند. در این مورد 60 از درصد بیماران به‌علت درد ناگهانی شکم و یا مشاهده لارو در مدفوع (40 درصد) به مراکز درمانی مراجعه کردند. در بیش از 90 درصد از بیماران مراجعه‌کننده، ابتدا لاروها توسط روش‌ها و ابزار مکانیکی ازجمله پنس از محل خارج‌شده و سپس آن محل توسط مواد شست‌وشو و ضدعفونی میشود. همچنین آنتی‌بیوتیک‌ها و دیگر داروها ازجمله اورمکتین نیز توصیه میشود. میانگین تعداد لارو خارج‌شده از بیماران 5/4±21/5 محاسبه شد.
بحث و نتیجه‌گیری
نتایج حاصل از این مطالعه مروری که براساس گزارشات موردی سایر محققین در پایگاه‌های داده معتبر است، نشان داد 26 مورد میاز انسانی در فاصله سالهای 1392 تا پایان شهریور ماه 1399 گزارش شده است که بیشترین نوع میاز ایجاد‌شده میاز دهانی بوده و بیشترین گونه‌های عامل بیماری لوسیلیا سریکاتا و کرایزومیا بزیانا از خانواده کالیفوریده بودند. تغییرات شرایط آبوهوایی در دهه‌های اخیر باعث ایجاد تغییراتی در فون مگس‌ها شده است. بدین‌صورت که افزایش دما موجب افزایش سرعت رشد مگس‌ها، تکمیل سریع‌تر چرخه زندگی و در‌نتیجه افزایش تعداد نسل آن‌ها میشود. همچنین رویدادهای شدید آبوهوایی مانند طولانی شدن دوره گرما می‌تواند بر رفتار مگس‌ها تأثیرگذار باشد. در این شرایط زخم‌های بدن انسان نیز می‌تواند جذابیت بویایی بیشتری برای مگس‌های عامل میاز ایجاد کند [19]. بروز میازیس در میان انسان‌ها می‌تواند با افزایش جمعیت مگس‌ها، شرایط بهداشتی نامناسب و حضور حیوانات اهلی در مجاورت محل سکونت انسان ارتباط داشته باشد. سایر عواملی که در ایجاد میاز مؤثراند، شامل زخم‌های باز موردغفلت و ترشحات بدبو از نقاط طبیعی بدن انسان است. علاوه‌بر‌این، آگاهی پایین مردم، نقش اساسی در وقوع این بیماری دارد، زیرا عامه مردم دانش کمی درخصوص این بیماری و عوامل ایجاد‌کننده آن دارند [4]. در مطالعه حاضر، بیشترین موارد بیماری توسط گونه لوسیلیا سریکاتا با 26/9 درصد و پس از آن کرایزومیا بزیانا با 19/2 درصد فراوانی ایجاد شده بود که با مطالعه حضرتیان و همکاران مطابقت دارد؛ در‌حالی‌که در مطالعه علیزاده و همکاران بیشترین موارد توسط استروس اوویس با 65 درصد از کل موارد بوده است [4، 13]. در یک مطالعه مروری که وضعیت بیماری میاز انسانی در دنیا از سال 1997 تا 2017 را بررسی کرد، 464 مورد میاز از 79 کشور دنیا گزارش شده است که از این تعداد به ترتیب 208، 150 و 52 مورد از آمریکا، آسیا و آفریقا گزارش شده است. تعداد گونه‌های گزارش‌شده عامل بیماری 42 گونه بوده است که گونه استروس اوویس، کرایزومیا بزیانا و وُلفارتیــا مگنیفیــکا به‌ترتیب 3 گونه غالب در ایجاد بیماری در کشورهای آسیایی گزارش شدند که در گزارشات مرور‌شده در این مطالعه نیز گونه کرایزومیا بزیانا گزارش شده است [19].
براساس موارد گزارش‌شده توسط سایر محقیقین درخصوص بیماری میاز انسانی، از سال 1392 تا سال 1394، روند افزایشی بیماری میاز انسانی در کشور وجود داشته است؛ به‌طوری‌که 53/8 درصد از گزارشات مربوط به سال 1392 تا 1394 می‌باشد و پس از آن، بیماری روند کاهشی داشته است. چنان‌که تا آبان ماه سال 1399 فقط یک مورد میازیس انسانی در کشور به ثبت رسیده است.
در مطالعه علیزاده و همکاران در سال 2014، تعداد 77 مورد میاز از سال 1975تا پایان سال 2012 گزارش شده است [4]. در مطالعه‌ای دیگر از حضرتیان و همکاران در سال 2020، 81 مورد گزارش‌شده بیماری از سال 1975 تا 2017 ثبت شد. بدین‌معنی که از سال 2013 تا سال 2017 تنها 5 مورد به مطالعه علیزاده و همکاران اضافه شد که بیانگر عدم جست‌وجوی دقیق موارد گزارش‌شده است. در این مطالعه از سال 2013 تا 2020، تعداد 26 مورد ثبت شد که 20 مورد از سال 2013 لغایت 2017 بوده است و بیانگر دقت جست‌وجوی پایگاه‌های داده است [4، 13].
میانگین سنی بیماران در این مطالعه 46/3 سال و بیشترین موارد بیماری در گروه سنی بالای 60 سال و پس از آن 21 تا 40 سال است. در مطالعه علیزاده و همکاران و نیز حضرتیان و همکاران نیز بیشترین موارد بیماری در 2 گروه سنی 21 تا 40 سال و گروه سنی بالای 61 سال است که با نتایج مطالعه حاضر مطابقت دارد [4، 13]. در مطالعه حاضر، شهرهای تبریز و تهران بیشترین موارد میازی انسانی را شامل شدند؛ اما در مطالعه علیزاده و همکاران بیشترین موارد در استان فارس به ثبت رسیدند [4]. در این مطالعه، مرد و زن به یک نسبت در معرض ابتلا به بیماری بودند؛ در‌حالی‌که در مطالعه علیزاده و همکاران، 80/5 درصد موارد مرد و 19/5 درصد موارد زن بودند [4].
نتایج مطالعه حاضر نشان داد میاز دهانی با 23/1 درصد فراوانی و سپس میاز چشمی، حلق و بینی و گوارشی هر‌کدام با 19/2 درصد، بیشترین موارد میاز براساس عضو مبتلا هستند که با مطالعه حضرتیان و همکاران و نیز علیزاده و همکاران مطابقت دارد [4، 13].
از بین موارد گزارش‌شده، خانواده کالیفوریده و جنس لوسیلیا فراوانی بالاتری داشتند. همچنین بیشترین موارد در ابتدا مربوط به میاز دهانی و سپس میازهای چشم و گوارشی بود. در اکثر موارد، درمان با حذف مکانیکی لاروها میسر شد.
از محدودیت‌های این مطالعه، عدم دسترسی به مراجعه‌کنندگانی است که ممکن است در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی به درمان آن‌ها پرداخته باشند، اما گزارش منتشر‌شده‌ای در این زمینه جهت ورود به این مطالعه موجود نبوده است. بنابراین نتایج فقط براساس موارد گزارش‌شده توسط سایر محققین است.
نتایج این مطالعه، اطلاعات مفیدی را درخصوص پراکنش عوامل میاز در ایران فراهم می‌کند. تعیین سیمای جدید بیماری در کشور می‌تواند به شکل‌گیری نگاهی جدید به این بیماری، تعریف مداخلات جدید و تهیه برنامه‌های مناسب برای کنترل و درمان بیماری منجر شود. اتخاذ راهکارهای صحیح پیشگیری و کنترل گونه‌های عامل بیماری و نیز راهکارهای حفاظت شخصی علیه عامل بیماری به کاهش نرخ شیوع بیماری در انسان و حیوان و نیز کاهش هزینه‌های وارده توسط آن در زمینه‌های مختلف بهداشتی، درمانی، دامپزشکی و غیره کمک می‌کند. نتایج این پژوهش می‌تواند مورد استفاده مراکز بهداشت، اداره دامپزشکی، مراکز درمانی و عامه مردم قرار گیرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این پژوهش با شماره طرح تحقیقاتی99s24 و کد اخلاق IR.AJUMS.REC.1399.278 انجام شد.
حامی مالی
این پژوهش با حمایت مالی دانشگاه علوم‌پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شد.
مشارکت نویسندگان
جمع‌آوری مقالات و استخراج داده‌ها: ابوالفضل جوکار؛ راهنمایی اجرای طرح، تدوین و ارسال مقاله: منا شریفی‌فرد؛ راهنمایی استخراج مقالات، تحلیل داده‌ها و رسم نقشه: الهام جهانی فرد.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله هیچ‌گونه تعارض منافعی ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تشکر می‌کنند.
گونه‌های غالب ایجاد‌کننده میاز چشم کرایزومیا بزیانا و لوسیلیا سریکاتا هستند که هر‌کدام 40 درصد از موارد میاز چشمی را شامل می‌شوند. در 80 درصد از موارد، بیماران به‌دلیل التهاب چشم و در 20 درصد از موارد به‌دلیل مشاهده حرکت لارو در چشم به مراکز درمانی مراجعه کردند. در میاز دهانی و میاز حلق و بینی نیز 2 گونه ذکر‌شده در بالا عامل بیماری بودند و دلیل مراجعه بیماران عمدتاً ناراحتی‌های تنفسی بوده است. عامل ایجاد میاز گوارشی 5 گونه مختلف از جنس‌های اریستالیس تینکس، سارکوفاگا و لوسیلیا ،و بودند. در این مورد 60 از درصد بیماران به‌علت درد ناگهانی شکم و یا مشاهده لارو در مدفوع (40 درصد) به مراکز درمانی مراجعه کردند. در بیش از 90 درصد از بیماران مراجعه‌کننده، ابتدا لاروها توسط روش‌ها و ابزار مکانیکی ازجمله پنس از محل خارج‌شده و سپس آن محل توسط مواد شست‌وشو و ضدعفونی میشود. همچنین آنتی‌بیوتیک‌ها و دیگر داروها ازجمله اورمکتین نیز توصیه میشود. میانگین تعداد لارو خارج‌شده از بیماران 5/4±21/5 محاسبه شد.
بحث و نتیجه‌گیری
نتایج حاصل از این مطالعه مروری که براساس گزارشات موردی سایر محققین در پایگاه‌های داده معتبر است، نشان داد 26 مورد میاز انسانی در فاصله سالهای 1392 تا پایان شهریور ماه 1399 گزارش شده است که بیشترین نوع میاز ایجاد‌شده میاز دهانی بوده و بیشترین گونه‌های عامل بیماری لوسیلیا سریکاتا و کرایزومیا بزیانا از خانواده کالیفوریده بودند. تغییرات شرایط آبوهوایی در دهه‌های اخیر باعث ایجاد تغییراتی در فون مگس‌ها شده است. بدین‌صورت که افزایش دما موجب افزایش سرعت رشد مگس‌ها، تکمیل سریع‌تر چرخه زندگی و در‌نتیجه افزایش تعداد نسل آن‌ها میشود. همچنین رویدادهای شدید آبوهوایی مانند طولانی شدن دوره گرما می‌تواند بر رفتار مگس‌ها تأثیرگذار باشد. در این شرایط زخم‌های بدن انسان نیز می‌تواند جذابیت بویایی بیشتری برای مگس‌های عامل میاز ایجاد کند [19]. بروز میازیس در میان انسان‌ها می‌تواند با افزایش جمعیت مگس‌ها، شرایط بهداشتی نامناسب و حضور حیوانات اهلی در مجاورت محل سکونت انسان ارتباط داشته باشد. سایر عواملی که در ایجاد میاز مؤثراند، شامل زخم‌های باز موردغفلت و ترشحات بدبو از نقاط طبیعی بدن انسان است. علاوه‌بر‌این، آگاهی پایین مردم، نقش اساسی در وقوع این بیماری دارد، زیرا عامه مردم دانش کمی درخصوص این بیماری و عوامل ایجاد‌کننده آن دارند [4]. در مطالعه حاضر، بیشترین موارد بیماری توسط گونه لوسیلیا سریکاتا با 26/9 درصد و پس از آن کرایزومیا بزیانا با 19/2 درصد فراوانی ایجاد شده بود که با مطالعه حضرتیان و همکاران مطابقت دارد؛ در‌حالی‌که در مطالعه علیزاده و همکاران بیشترین موارد توسط استروس اوویس با 65 درصد از کل موارد بوده است [4، 13]. در یک مطالعه مروری که وضعیت بیماری میاز انسانی در دنیا از سال 1997 تا 2017 را بررسی کرد، 464 مورد میاز از 79 کشور دنیا گزارش شده است که از این تعداد به ترتیب 208، 150 و 52 مورد از آمریکا، آسیا و آفریقا گزارش شده است. تعداد گونه‌های گزارش‌شده عامل بیماری 42 گونه بوده است که گونه استروس اوویس، کرایزومیا بزیانا و وُلفارتیــا مگنیفیــکا به‌ترتیب 3 گونه غالب در ایجاد بیماری در کشورهای آسیایی گزارش شدند که در گزارشات مرور‌شده در این مطالعه نیز گونه کرایزومیا بزیانا گزارش شده است [19].
براساس موارد گزارش‌شده توسط سایر محقیقین درخصوص بیماری میاز انسانی، از سال 1392 تا سال 1394، روند افزایشی بیماری میاز انسانی در کشور وجود داشته است؛ به‌طوری‌که 53/8 درصد از گزارشات مربوط به سال 1392 تا 1394 می‌باشد و پس از آن، بیماری روند کاهشی داشته است. چنان‌که تا آبان ماه سال 1399 فقط یک مورد میازیس انسانی در کشور به ثبت رسیده است.
در مطالعه علیزاده و همکاران در سال 2014، تعداد 77 مورد میاز از سال 1975تا پایان سال 2012 گزارش شده است [4]. در مطالعه‌ای دیگر از حضرتیان و همکاران در سال 2020، 81 مورد گزارش‌شده بیماری از سال 1975 تا 2017 ثبت شد. بدین‌معنی که از سال 2013 تا سال 2017 تنها 5 مورد به مطالعه علیزاده و همکاران اضافه شد که بیانگر عدم جست‌وجوی دقیق موارد گزارش‌شده است. در این مطالعه از سال 2013 تا 2020، تعداد 26 مورد ثبت شد که 20 مورد از سال 2013 لغایت 2017 بوده است و بیانگر دقت جست‌وجوی پایگاه‌های داده است [4، 13].
میانگین سنی بیماران در این مطالعه 46/3 سال و بیشترین موارد بیماری در گروه سنی بالای 60 سال و پس از آن 21 تا 40 سال است. در مطالعه علیزاده و همکاران و نیز حضرتیان و همکاران نیز بیشترین موارد بیماری در 2 گروه سنی 21 تا 40 سال و گروه سنی بالای 61 سال است که با نتایج مطالعه حاضر مطابقت دارد [4، 13]. در مطالعه حاضر، شهرهای تبریز و تهران بیشترین موارد میازی انسانی را شامل شدند؛ اما در مطالعه علیزاده و همکاران بیشترین موارد در استان فارس به ثبت رسیدند [4]. در این مطالعه، مرد و زن به یک نسبت در معرض ابتلا به بیماری بودند؛ در‌حالی‌که در مطالعه علیزاده و همکاران، 80/5 درصد موارد مرد و 19/5 درصد موارد زن بودند [4].
نتایج مطالعه حاضر نشان داد میاز دهانی با 23/1 درصد فراوانی و سپس میاز چشمی، حلق و بینی و گوارشی هر‌کدام با 19/2 درصد، بیشترین موارد میاز براساس عضو مبتلا هستند که با مطالعه حضرتیان و همکاران و نیز علیزاده و همکاران مطابقت دارد [4، 13].
از بین موارد گزارش‌شده، خانواده کالیفوریده و جنس لوسیلیا فراوانی بالاتری داشتند. همچنین بیشترین موارد در ابتدا مربوط به میاز دهانی و سپس میازهای چشم و گوارشی بود. در اکثر موارد، درمان با حذف مکانیکی لاروها میسر شد.
از محدودیت‌های این مطالعه، عدم دسترسی به مراجعه‌کنندگانی است که ممکن است در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی به درمان آن‌ها پرداخته باشند، اما گزارش منتشر‌شده‌ای در این زمینه جهت ورود به این مطالعه موجود نبوده است. بنابراین نتایج فقط براساس موارد گزارش‌شده توسط سایر محققین است.
نتایج این مطالعه، اطلاعات مفیدی را درخصوص پراکنش عوامل میاز در ایران فراهم می‌کند. تعیین سیمای جدید بیماری در کشور می‌تواند به شکل‌گیری نگاهی جدید به این بیماری، تعریف مداخلات جدید و تهیه برنامه‌های مناسب برای کنترل و درمان بیماری منجر شود. اتخاذ راهکارهای صحیح پیشگیری و کنترل گونه‌های عامل بیماری و نیز راهکارهای حفاظت شخصی علیه عامل بیماری به کاهش نرخ شیوع بیماری در انسان و حیوان و نیز کاهش هزینه‌های وارده توسط آن در زمینه‌های مختلف بهداشتی، درمانی، دامپزشکی و غیره کمک می‌کند. نتایج این پژوهش می‌تواند مورد استفاده مراکز بهداشت، اداره دامپزشکی، مراکز درمانی و عامه مردم قرار گیرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این پژوهش با شماره طرح تحقیقاتی99s24 و کد اخلاق IR.AJUMS.REC.1399.278 انجام شد.
حامی مالی
این پژوهش با حمایت مالی دانشگاه علوم‌پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شد.
مشارکت نویسندگان
جمع‌آوری مقالات و استخراج داده‌ها: ابوالفضل جوکار؛ راهنمایی اجرای طرح، تدوین و ارسال مقاله: منا شریفی‌فرد؛ راهنمایی استخراج مقالات، تحلیل داده‌ها و رسم نقشه: الهام جهانی فرد.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله هیچ‌گونه تعارض منافعی ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تشکر می‌کنند.
References
1.Salmanzadeh S, Rahdar M, Maraghi S, Maniavi F. Nasal myiasis: A case report. Iran J Public Health. 2018; 47(9):1419-23. [PMID] [PMCID]
2.Alizadeh M, Mowlavi G, Kargar F, Nateghpour M, Akbarzadeh K, Hajenorouzali-Tehrani M. A review of myiasis in iran and a new nosocomial case from Tehran, Iran. J Arthropod-Borne Di. 2014; 8(2):124. [PMID] [PMCID]
3.Babamahmoudi F, Rafinejhad J, Enayati A. Nasal myiasis due to lucilia sericata (meigen, 1826) from Iran: A case report. Trop Biomed. 2012; 29(1):175-9. [PMID]
4.Delwar AH, Mazumder JA, Rashid MS, Mustafa MG, Swamy KB. Nasal myiasis: A neglect state. Med Clin Research. 2021; 6(1):377-81. [DOI:10.33140/MCR.06.01.07]
5.Francesconi F, Lupi O. Myiasis. Clinical Microbiology Reviews. 2012; 25(1):79-105. [DOI:10.1128/CMR.00010-11] [PMID] [PMCID]
6.Jervis-Bardy J, Fitzpatrick N, Masood A, Crossland G, Patel H. Myiasis of the ear: A review with entomological aspects for the otolaryngologist. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2015; 124(5):345-50. [DOI:10.1177/0003489414557021] [PMID]
7.Calvopina M, Ortiz-Prado E, Castañeda B, Cueva I, Rodriguez-Hidalgo R, Cooper PJ. Human myiasis in Ecuador. Plos Negl Trop Dis. 2020; 14(2):e0007858. [DOI:10.1371/journal.pntd.0007858] [PMID] [PMCID]
8.Ghafori M, Samizadeh M, Rezaee A. [Nasopharyngeal myiasis in a icu hospitalized 52 years old woman (Persian)]. J North Khorasan Univ Med Sci. 2011; 3(2):61-4. [DOI:10.29252/jnkums.3.2.61]
9.Youssefi M, Rahimi M, Marhaba Z. Occurrence of nasal nosocomial myiasis by lucilia sericata (diptera: calliphoridae) in north of Iran. Iran J Parasitol. 2012; 7(1):104-8. [PMID]
10.Salimi M, Goodarzi D, Karimfar MH, Edalat H. Human urogenital myiasis caused by lucilia sericata (diptera: calliphoridae) and wohlfahrtia magnifica (diptera: sarcophagidae) in Markazi province of Iran. Iran J Arthropod-Borne Dis. 2010; 4(1):72. [PMID] [PMCID]
11.Ramezani Awal Riabi H, Ramezani Awal Riabi H, Naghizade H. Second report of accidental intestinal myiasis due to eristalis tenax (diptera: syrphidae) in Iran, 2015. Case Rep Emerg Med. 2017; 2017:3754180. [DOI:10.1155/2017/3754180] [PMID] [PMCID]
12.Norouzi R, Manochehri A. Case report of human intestinal myiasis caused by lucilia illustris. Arch Clin Infect Dis. 2017; 12(1):e36306. [DOI:10.5812/archcid.36306]
13.Hazratian T, Dolatkhah A, Akbarzadeh K, Khosravi M, Ghasemikhah R. A review of human myiasis in Iran with an emphasis on reported cases. Malaysian J Med Health Sci. 2020; 6(2):269-74. [Link]
14.Mostafavizadeh K, Emami Naeini A, Moradi S. Cutaneous myiasis. Iran J Med Sci. 2015; 28(1):46-7. [Link]
15.Soleimani-Ahmadi M, Vatandoost H, Hanafi-Bojd AA, Poorahmad-Garbandi F, Zare M, Hosseini SMV. First report of pharyngostomy wound myiasis caused by chrysomya bezziana (diptera: calliphoridae) in Iran. J Arthropod-Borne Dis. 2013; 7(2):194-8. [PMID] [PMCID]
16.Nasiri AA, Sharififard M, Jahanifard E, Akbarzadeh K. [Study on some ecological parameters of myiasis flies in Andimeshk county in 2019-2020 (Persian)] [Msc Thesis]. Ahvaz: Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences; 2022.
17.Zamanpur P, Sharififard M, Vazirianzadeh B, Akbarzadeh K. [Species composition and demographic variation pattern of flies with medical importance in Karkheh protected area, Shoush county (2019-2020). (Persian)] [Msc Thesis]. Ahvaz: Ahvaz Jundishapur University Of Medical Sciences; 2022.
18.Nasiri A, Jahanifard E, Sharififard M, Arjmand R, Rasai S, Haeri T. Maggot debridement therapy (mdt) for treatment of cutaneous leishmaniasis wound using lucilia serricata larvae in Iran. J Adv Med Biomed Res. 2022; 30(1):69-72. [DOI:10.30699/jambs.30.e56641]
19.Bernhardt V, Finkelmeier F, Verhoff MA, Amendt J. Myiasis in humans-a global case report evaluation and literature analysis. Parasitol Res. 2019; 118(2):389-97. [DOI:10.1007/s00436-018-6145-7] [PMID]
20.Yasin M, Moghtader MA, Haghighi M, Akbarzadeh K. Ophthalmomyiasis and basal cell carcinoma: A case report. Arch Clin Infect Dis. 2013; 8(3):e15336. [DOI:10.5812/archcid.15336]
21.Sedighi I, Zahirnia AH, Afkhami M. Buccal cellulitis caused by cutaneous myasis in an 11-month-old infant (case report). Arch Clin Infect Dis. 2013; 8(2):e16994. [DOI:10.5812/archcid.16994]
22.Alizadeh AM, Zamani N. Myiasis in an 89-year-old man with non-hodgkin lymphoma. J Arthropod-Borne Dis. 2014; 8(1):117-8. [PMID] [PMCID]
23.Ayatollahi J, Ayatollahi A, Ayatollahi J, Zare Dehabadi H. [External ophthalmomyiasis in Yazd/Iran: Report of four cases (Persian)]. J Kerman Univ Med Sci. 2014; 21(3):259-64. [Link]
24.Najjari M, Shafiei R, Fakoorziba MR. Nosocomial myiasis with lucilia sericata (diptera: calliphoridae) in an icu patient in Mashhad, northeastern of Iran. Arch Iran Med. 2014; 17(7):523-5. [PMID]
25.Limoee M, Nazari N, Akbarzadeh K, Salimi M. Nasal myiasis caused by lucilia sericata (diptera: calliphoridae) in a hospital from Kermanshah, Iran: A case report. Health Med. 2014; 8:567. [Link]
26.Berenji F, Hosseini-Farash BR, Marvi-Moghadam N. A case of secondary ophthalmomyiasis caused by chrysomya bezziana (diptera: calliphoridae). J Arthropod-Borne Dis. 2015; 9(1):125-30. [Link]
27.Ghavami MB, Djalilvand A. First record of urogenital myiasis induced by megaselia scalaris (diptera: phoridae) from Iran. J Arthropod-Borne Dis. 2015; 9(2):274-80. [PMID] [PMID]
28.Zamini G, Khadem EM, Faridi A. A case report of flies larvae that cause myasis (genus sarcophaga) in stool, in Sanandg, Kurdistan Province 2016. J Shahrekord Univ Med Sci. 2016; 17(6):1-9. [Link]
29.Leylabadlo HE, Kafil HS, Aghazadeh M, Hazratian T. Nosocomial oral myiasis in icu patients: Occurrence of three sequential cases. GMS Hyg Infect Control. 2015; 10:16. [DOI:10.3205/dgkh000259] [PMID] [PMCID]
30.Nasiri S, Ershadi S, Abdollahimajd F, Asadi E. Wound and conjunctival myiasis caused by lucilia sericata: A case report. Arch Clin Infect Dis. 2015; 10(3):e27060. [DOI:10.5812/archcid.27060]
31.Mircheraghi SF, Mircheraghi SF, Riabi HRA, Parsapour A. Nasal nosocomial myiasis infection caused by chrysomya bezziana (diptera: calliphoridae) following the septicemia: A case report. Iran J Parasitol. 2016; 11(2):284. [PMID] [PMCID]
32.Rasti S, Dehghani R, Khaledi HN, Takhtfiroozeh SM, Chimehi E. Uncommon human urinary tract myiasis due to psychoda sp. larvae, Kashan, Iran: A case report. Iran J Parasitol. 2016; 11(3):417-20. [PMID] [PMCID]
33.Hazratian T, Tagizadeh A, Chaichi M, Abbasi M. Pharyngeal myiasis caused by sheep botfly, oestrus ovis (diptera: oestridae) larva, Tabriz, east Azarbaijan province, Iran: A case report. J Arthropod-Borne Dis. 2017; 11(1):166-70. [PMID] [PMCID]
34.Norouzi R, Manochehri A. A case of enteric myiasis by sarcophaga spp. larvae in stable worker from Iran. J Zoonotic Dis. 2017; 2(2):51-6. [Link]
35.Variji Z. [Myiasis on diabetic foot ulcer (Persian)]. J Cosmet Dermatol. 2018; 9(1):76-9. [Link]
36.Roozbehani M, Shamseddin J, Moradi M, Masoori L. Myiasis of mandible due to lucilia sericata, in diabetic woman patient: A case report. Arch Clin Infect Dis. 2019; 14(1):E59824. [DOI:10.5812/archcid.59824]
37.Ahmadpour E, Youssefi MR, Nazari M, Hosseini SA, Rakhshanpour A, Rahimi MT. Nosocomial myiasis in an intensive care unit (icu): A case report. Iran J Pub Health. 2019; 48(6):1165. [DOI:10.18502/ijph.v48i6.2932]
38.Nabie R, Spotin A, Poormohammad B. Ophthalmomyiasis caused by chrysomya bezziana after periocular carcinoma. Emerg Infect Dis. 2019; 25(11):2123-4. [DOI:10.3201/eid2511.181706] [PMID] [PMCID]
39.Najjari M, Dik B, Pekbey G. Gastrointestinal myiasis due to sarcophaga argyrostoma (diptera: sarcophagidae) in Mashhad, Iran: A case report. J Arthropod-Borne Dis. 2020; 14(3):317-24. [DOI:10.18502/jad.v14i3.4565] [PMID] [PMCID]
2.Alizadeh M, Mowlavi G, Kargar F, Nateghpour M, Akbarzadeh K, Hajenorouzali-Tehrani M. A review of myiasis in iran and a new nosocomial case from Tehran, Iran. J Arthropod-Borne Di. 2014; 8(2):124. [PMID] [PMCID]
3.Babamahmoudi F, Rafinejhad J, Enayati A. Nasal myiasis due to lucilia sericata (meigen, 1826) from Iran: A case report. Trop Biomed. 2012; 29(1):175-9. [PMID]
4.Delwar AH, Mazumder JA, Rashid MS, Mustafa MG, Swamy KB. Nasal myiasis: A neglect state. Med Clin Research. 2021; 6(1):377-81. [DOI:10.33140/MCR.06.01.07]
5.Francesconi F, Lupi O. Myiasis. Clinical Microbiology Reviews. 2012; 25(1):79-105. [DOI:10.1128/CMR.00010-11] [PMID] [PMCID]
6.Jervis-Bardy J, Fitzpatrick N, Masood A, Crossland G, Patel H. Myiasis of the ear: A review with entomological aspects for the otolaryngologist. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2015; 124(5):345-50. [DOI:10.1177/0003489414557021] [PMID]
7.Calvopina M, Ortiz-Prado E, Castañeda B, Cueva I, Rodriguez-Hidalgo R, Cooper PJ. Human myiasis in Ecuador. Plos Negl Trop Dis. 2020; 14(2):e0007858. [DOI:10.1371/journal.pntd.0007858] [PMID] [PMCID]
8.Ghafori M, Samizadeh M, Rezaee A. [Nasopharyngeal myiasis in a icu hospitalized 52 years old woman (Persian)]. J North Khorasan Univ Med Sci. 2011; 3(2):61-4. [DOI:10.29252/jnkums.3.2.61]
9.Youssefi M, Rahimi M, Marhaba Z. Occurrence of nasal nosocomial myiasis by lucilia sericata (diptera: calliphoridae) in north of Iran. Iran J Parasitol. 2012; 7(1):104-8. [PMID]
10.Salimi M, Goodarzi D, Karimfar MH, Edalat H. Human urogenital myiasis caused by lucilia sericata (diptera: calliphoridae) and wohlfahrtia magnifica (diptera: sarcophagidae) in Markazi province of Iran. Iran J Arthropod-Borne Dis. 2010; 4(1):72. [PMID] [PMCID]
11.Ramezani Awal Riabi H, Ramezani Awal Riabi H, Naghizade H. Second report of accidental intestinal myiasis due to eristalis tenax (diptera: syrphidae) in Iran, 2015. Case Rep Emerg Med. 2017; 2017:3754180. [DOI:10.1155/2017/3754180] [PMID] [PMCID]
12.Norouzi R, Manochehri A. Case report of human intestinal myiasis caused by lucilia illustris. Arch Clin Infect Dis. 2017; 12(1):e36306. [DOI:10.5812/archcid.36306]
13.Hazratian T, Dolatkhah A, Akbarzadeh K, Khosravi M, Ghasemikhah R. A review of human myiasis in Iran with an emphasis on reported cases. Malaysian J Med Health Sci. 2020; 6(2):269-74. [Link]
14.Mostafavizadeh K, Emami Naeini A, Moradi S. Cutaneous myiasis. Iran J Med Sci. 2015; 28(1):46-7. [Link]
15.Soleimani-Ahmadi M, Vatandoost H, Hanafi-Bojd AA, Poorahmad-Garbandi F, Zare M, Hosseini SMV. First report of pharyngostomy wound myiasis caused by chrysomya bezziana (diptera: calliphoridae) in Iran. J Arthropod-Borne Dis. 2013; 7(2):194-8. [PMID] [PMCID]
16.Nasiri AA, Sharififard M, Jahanifard E, Akbarzadeh K. [Study on some ecological parameters of myiasis flies in Andimeshk county in 2019-2020 (Persian)] [Msc Thesis]. Ahvaz: Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences; 2022.
17.Zamanpur P, Sharififard M, Vazirianzadeh B, Akbarzadeh K. [Species composition and demographic variation pattern of flies with medical importance in Karkheh protected area, Shoush county (2019-2020). (Persian)] [Msc Thesis]. Ahvaz: Ahvaz Jundishapur University Of Medical Sciences; 2022.
18.Nasiri A, Jahanifard E, Sharififard M, Arjmand R, Rasai S, Haeri T. Maggot debridement therapy (mdt) for treatment of cutaneous leishmaniasis wound using lucilia serricata larvae in Iran. J Adv Med Biomed Res. 2022; 30(1):69-72. [DOI:10.30699/jambs.30.e56641]
19.Bernhardt V, Finkelmeier F, Verhoff MA, Amendt J. Myiasis in humans-a global case report evaluation and literature analysis. Parasitol Res. 2019; 118(2):389-97. [DOI:10.1007/s00436-018-6145-7] [PMID]
20.Yasin M, Moghtader MA, Haghighi M, Akbarzadeh K. Ophthalmomyiasis and basal cell carcinoma: A case report. Arch Clin Infect Dis. 2013; 8(3):e15336. [DOI:10.5812/archcid.15336]
21.Sedighi I, Zahirnia AH, Afkhami M. Buccal cellulitis caused by cutaneous myasis in an 11-month-old infant (case report). Arch Clin Infect Dis. 2013; 8(2):e16994. [DOI:10.5812/archcid.16994]
22.Alizadeh AM, Zamani N. Myiasis in an 89-year-old man with non-hodgkin lymphoma. J Arthropod-Borne Dis. 2014; 8(1):117-8. [PMID] [PMCID]
23.Ayatollahi J, Ayatollahi A, Ayatollahi J, Zare Dehabadi H. [External ophthalmomyiasis in Yazd/Iran: Report of four cases (Persian)]. J Kerman Univ Med Sci. 2014; 21(3):259-64. [Link]
24.Najjari M, Shafiei R, Fakoorziba MR. Nosocomial myiasis with lucilia sericata (diptera: calliphoridae) in an icu patient in Mashhad, northeastern of Iran. Arch Iran Med. 2014; 17(7):523-5. [PMID]
25.Limoee M, Nazari N, Akbarzadeh K, Salimi M. Nasal myiasis caused by lucilia sericata (diptera: calliphoridae) in a hospital from Kermanshah, Iran: A case report. Health Med. 2014; 8:567. [Link]
26.Berenji F, Hosseini-Farash BR, Marvi-Moghadam N. A case of secondary ophthalmomyiasis caused by chrysomya bezziana (diptera: calliphoridae). J Arthropod-Borne Dis. 2015; 9(1):125-30. [Link]
27.Ghavami MB, Djalilvand A. First record of urogenital myiasis induced by megaselia scalaris (diptera: phoridae) from Iran. J Arthropod-Borne Dis. 2015; 9(2):274-80. [PMID] [PMID]
28.Zamini G, Khadem EM, Faridi A. A case report of flies larvae that cause myasis (genus sarcophaga) in stool, in Sanandg, Kurdistan Province 2016. J Shahrekord Univ Med Sci. 2016; 17(6):1-9. [Link]
29.Leylabadlo HE, Kafil HS, Aghazadeh M, Hazratian T. Nosocomial oral myiasis in icu patients: Occurrence of three sequential cases. GMS Hyg Infect Control. 2015; 10:16. [DOI:10.3205/dgkh000259] [PMID] [PMCID]
30.Nasiri S, Ershadi S, Abdollahimajd F, Asadi E. Wound and conjunctival myiasis caused by lucilia sericata: A case report. Arch Clin Infect Dis. 2015; 10(3):e27060. [DOI:10.5812/archcid.27060]
31.Mircheraghi SF, Mircheraghi SF, Riabi HRA, Parsapour A. Nasal nosocomial myiasis infection caused by chrysomya bezziana (diptera: calliphoridae) following the septicemia: A case report. Iran J Parasitol. 2016; 11(2):284. [PMID] [PMCID]
32.Rasti S, Dehghani R, Khaledi HN, Takhtfiroozeh SM, Chimehi E. Uncommon human urinary tract myiasis due to psychoda sp. larvae, Kashan, Iran: A case report. Iran J Parasitol. 2016; 11(3):417-20. [PMID] [PMCID]
33.Hazratian T, Tagizadeh A, Chaichi M, Abbasi M. Pharyngeal myiasis caused by sheep botfly, oestrus ovis (diptera: oestridae) larva, Tabriz, east Azarbaijan province, Iran: A case report. J Arthropod-Borne Dis. 2017; 11(1):166-70. [PMID] [PMCID]
34.Norouzi R, Manochehri A. A case of enteric myiasis by sarcophaga spp. larvae in stable worker from Iran. J Zoonotic Dis. 2017; 2(2):51-6. [Link]
35.Variji Z. [Myiasis on diabetic foot ulcer (Persian)]. J Cosmet Dermatol. 2018; 9(1):76-9. [Link]
36.Roozbehani M, Shamseddin J, Moradi M, Masoori L. Myiasis of mandible due to lucilia sericata, in diabetic woman patient: A case report. Arch Clin Infect Dis. 2019; 14(1):E59824. [DOI:10.5812/archcid.59824]
37.Ahmadpour E, Youssefi MR, Nazari M, Hosseini SA, Rakhshanpour A, Rahimi MT. Nosocomial myiasis in an intensive care unit (icu): A case report. Iran J Pub Health. 2019; 48(6):1165. [DOI:10.18502/ijph.v48i6.2932]
38.Nabie R, Spotin A, Poormohammad B. Ophthalmomyiasis caused by chrysomya bezziana after periocular carcinoma. Emerg Infect Dis. 2019; 25(11):2123-4. [DOI:10.3201/eid2511.181706] [PMID] [PMCID]
39.Najjari M, Dik B, Pekbey G. Gastrointestinal myiasis due to sarcophaga argyrostoma (diptera: sarcophagidae) in Mashhad, Iran: A case report. J Arthropod-Borne Dis. 2020; 14(3):317-24. [DOI:10.18502/jad.v14i3.4565] [PMID] [PMCID]
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
حشره شناسی پزشکی
دریافت: 1400/6/21 | پذیرش: 1401/6/10 | انتشار: 1401/6/10
دریافت: 1400/6/21 | پذیرش: 1401/6/10 | انتشار: 1401/6/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
